119

İngiliz, Amerikan ve Türk Hukukunda Bilirkişilik Uygulamalarının Karşılaştırılması

110

Türkiye’de tıbbi uygulama hatası olgularında resmi bilirkişi olarak

Adli Tıp kurumu ve Yüksek sağlık şurası kendilerine özgün kanun ve

yönetmelikleri ile görev yapmaktadırlar. Bu kurumlar yemin altında

çalışmamaları, sadece mahkemeye karşı sorumlu olmaları ve çapraz

sorgu ile ifade vermeye çağrılmamaları açısından İngiliz hukukun-

daki danışman (assessor) uygulaması ile benzerlik göstermektedirler.

Ayrıldıkları nokta ise mahkeme salonunda hazır bulunmamaları ve

yargıca sözlü bilgilendirmede bulunmamalarıdır. İngiliz hukukunda-

ki bölge mahkemelerinin (istinaf mahkemeleri)’nin benzer yapıdaki

assessorlar için verdiği: taraflar tarafından sorgulanmadan mahkeme-

ye görüş teşkil etmemesi hakkının Türkiye’de de bir usul haline geti-

rilmesinin resmi bilirkişilik ile ilgili nesnellik ve nitelik sorunlarını çö-

zebileceğini düşünüyoruz. Tabii bu durum tarafların muhakkak birer

özel bilirkişi görüşü almasını gerektirecektir. Yargı karşısında eşitliğin

gerçekleşebilmesi içinde tıpkı ceza davalarında maddi durumu yeterli

olmayan kişiye avukat tayin edilmesi gibi taraf bilirkişisi tayini gün-

deme gelecektir.

İngiliz hukukunda reform adı altında Türkiye’de hali hazırda uy-

gulanan mahkeme bilirkişiliği sistemine yaklaşılması dikkat çekicidir.

Amerikan hukukunda da Mahkeme bilirkişisi (court-appointed

expert) kavramı olmakla birlikte söz konusu bilirkişinin çapraz sorgu-

ya alınabilmesi ve taraflarca sözlü olarak sorgulanabilmesi en önemli

ayrımı oluşturmaktadır. İngiliz hukukunun bilirkişilik anlayışı konu-

sunda Amerikan hukukundan ayrılarak Kıta Avrupası ve Türkiye’ye

yaklaşan bir sentez yaratması üyesi bulunduğu Avrupa birliğine uyum

kaygısı ile de açıklanabilir.

İngiliz hukukunda mevcut olan “single joint expert” kavramının

Türkiye’de uygulanması tarafların mahkeme tarafından atanan bilir-

kişinin niteliği konusunda müdahalede bulunabilmesinin yolunu aça-

caktır. Tüm tarafların mutabakatını alacak bir bilirkişinin de nesnelliği

ile tanınmış olmasının gerekeceği açıktır. “assessor” kavramının yakın

karşılığı olan Adli Tıp Kurumu ve Yüksek Sağlık Şurası mütalaalarının

mahkeme kayıtlarına girmeden önce taraflar adına incelenerek var ise

itirazların belirtilmesi hem rapor niteliklerinin yükselmesi hem de sü-

recin hızlanması adına olumlu katkı sağlayacaktır. Amerikan hukuku