119

Türkiye’de Çevre Vergileri mi Çevre Vergisi mi?

212

1. Ülkemizdeki Tek Çevre Vergisi: Çevre Temizlik Vergisi

Çevre Temizlik Vergisi,

15/07/1993 tarihli ve 3914 sayılı Kanun’la,

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun

mükerrer 44’

üncü madde-

sinde düzenlenerek yürürlüğe girmiştir. Bu maddede

25/12/2003 ta-

rihli ve 5035 sayılı Kanun’un 41’inci maddesiyle yapılan değişiklikten

önce bu vergi, ‘katı atık ile ilgili’ ve ‘atık su ile ilgili’

Çevre Temizlik

Vergisi

olarak ikiye ayrılmaktaydı.

Katı atıkla ilgili Çevre Temizlik Vergisi, binaların niteliklerine

göre içerisinde yer aldıkları ve her bir bina grubu bakımından ayrı

miktarda vergi öngören bir tarifeye göre belirlenmekteydi. Binaların

boş veya kullanılmıyor olması, bina malikleri veyahut da malik gibi

tasarruf edenler bakımından vergi yükümlülüğünü ortadan kaldır-

mamaktaydı.

Bu durumda, kullanılmayan, boş binaların katı atık

hizmetlerinden faydalanmalarının

söz konusu ol

amadı

ğı

, dolayısıyla

çevre ile ilgili birim veyahut da bu birimin temsilcisi niteliği taşıma-

dıklar

ı gözetildiğinde

, bu binalar üzerinden alınan fakat

çevre ile

bağlantısı kalmayan

katı atıkla ilgili

Çevre T

emizlik Vergisi, fiilen ek

bir emlak vergisine dönüşmekteydi. Kullanılan binalar üzerinden alı-

nan katı atıkla ilgili Çevre Temizlik Vergisi ise sadece çevre temizlik

hizmetlerine hasredilmiş olmakla birlikte, üretilen atık miktarı değil

de, atık üretici birimleri temsil eden bina grupları esas alınmak sure-

tiyle karşılıksız olarak belirleniyor olması ve ücret görünümünde ol-

maması yönleriyle bir çevre vergisi niteliğindeydi.

Öte yandan, a

tık sularla ilgili Çevre Temizlik Vergisinin, tüketi-

len suyun bedelini aşmayacak şekilde belediye meclislerince belirlene-

www.mevzuat.gov.tr

, (27/01/2015).

Her ne kadar, mezkûr maddenin birinci fıkrasında yer alan; “Belediye sınırları ve

mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin katı atık toplama ile kanalizas-

yon hizmetlerinden yararlanan konut, işyeri ve diğer şekillerde kullanılan bina-

lar, çevre temizlik vergisine tabidir.” hükmü uyarınca sadece belediyelerin çevre

temizlik hizmetlerinden yararlanan binalar vergiye tabi kılınmış gözükmekteyse

de, aynı maddenin üçüncü fıkrasında yer alan; “Çevre temizlik vergisinin mü-

kellefi, her ne şekilde olursa olsun binaları kullananlardır. Boş bulunan binalarda

bu verginin mükellefi, binaların malikleri veya malik gibi tasarruf edenleridir.”

hükmü ile verginin mükellefi, kullanılan binalar bakımından söz konusu binala-

rı kullananlar, boş bulunan binalar bakımındansa binaların malikleri veyahut da

maliki gibi tasarruf edenler olarak belirlenmişti. Böylece, belediyelerin çevre te-

mizlik hizmetlerinden faydalanmadığı açık olan ve çevre ile ilgili birimleri temsil

etme vasfı bulunmayan boş, kullanılmayan binalar da vergiye tabi kılınmış idi.