119

Türkiye’de Çevre Vergileri mi Çevre Vergisi mi?

218

sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun

12’nci maddesinin ikinci

fıkrasının (c) bendinde motorlu taşıtların ilk iktisabında alınacak Özel

Tüketim Vergisi (eski Taşıt Alım Vergisi) için de mevcuttur. Lakin bah-

se konu yetkilerin bugüne değin kullanılmadığı görülmektedir.

Çevreye olumlu katkılarını bu şekilde sayabileceğimiz Motorlu

Taşıtlar Vergisinin, çevre vergisi olmadığını gösteren hükümler bizzat

mezkûr Kanun’da yer almaktadır. Bunlardan ilki, I ve IV sayılı tari-

felerde yer alan taşıtlardan (ticari maksatla kullanılan uçak ve heli-

kopterler ile taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaç-

la kiraya verdikleri taşıtlar hariç) alınan vergi ve cezalar ile gecikme

zamlarının gelir ve kurumlar vergilerinin matrahlarının tespitinde gi-

der olarak kabul edilmeyeceğine ilişkin 14 üncü maddedir. Madde ile,

ticari amaçla kullanılan motorlu hava taşıtlarından uçak ve helikop-

terler ile taşıt kiralama işini yapan şirketlerin bu kapsamda kiraya ver-

dikleri her türlü motorlu taşıtlar ve ticari olsun veya olmasın II sayılı

tarifede yer alan otobüs, minibüs, kamyon gibi büyük motorlu kara

taşıtları için ödenen verginin Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahlarının

tespitinde gider olarak gösterilebileceği açıkça hüküm altına alınmış-

tır. Bu durum, maliyeti arttırmak suretiyle motorlu taşıtların bireysel

kullanımının yaygınlaşmasının önüne geçilmesi ve yarattığı kirliliğin

içselleştirilmesi amaçlarına zarar vermektedir. Çünkü bu kapsamda

artan maliyet, mükellef açısından, ödeyeceği diğer vergilerin mikta-

rının düşmesi neticesinde tekrar azaltılmış olmaktadır. Özellikle mo-

torlu hava taşıtlarından uçakların, karbon salımında miktar açısından

en zararlı taşıtlar olduğu göz önüne alındığında bu değerlendirmenin

haklılık payı artmaktadır.

Aynı hususlar II sayılı tarifede yer alan

kara taşıtları için de geçerlidir. Keza bu araçlar I sayılı tarifedeki araç-

lara göre daha fazla karbon salımına ve kirliliğe sebebiyet veren araç-

lardır.

, (04/02/2015).

Değirmendereli, s. 124, 127.

Ülkemizde bu taşıtlardan ticari olanlar özendirilmekte iken, Avrupa Birliği, üye-

lerinin havaalanlarına iniş kalkış yapan yerli ve yabancı havayolu şirketlerine

01/01/2012 tarihinden itibaren karbon salım kotası uygulamasını başlatmıştır.

Kirletme izni karşılığı ödenmesi hasebiyle bir nevi çevre resmi olan bu yüküm-

lülük kirleten tarafından uçak biletlerine yansıtılmaktadır. Hem yeni teknolojileri

teşvik suretiyle karbon salımını azaltma, hem de kirletenin kirlilik maliyetlerine

katılmasını temin etme fonksiyonu bulunmaktadır. Bkz.

com/haber/cevre/ab-ucaklara-karbon-vergisi-koydu-22971.html, (06/02/2015).