119

Türkiye’de Çevre Vergileri mi Çevre Vergisi mi?

216

2. Çevreye Yararlı Vergiler:

Yukarıda da belirtildiği gibi, özel çevresel amaçlı vergiler ve yeni-

den tasarlanan vergiler; çevre vergileri ve çevre ile ilgili vergiler; ön-

leyici çevre vergileri ve destekleyici çevre vergileri; çevresel vergiler

ve çevresel nitelikli diğer vergiler; enerji, ulaştırma, kirlilik ve doğal

kaynak vergileri mahiyetindeki sınıflandırmalar vergilerin salınma

amaçlarına ilişkin değildirler. Bir başka ifade ile, zaten çevre vergisi

olan veyahut da kabul edilen vergilerin bu küme kapsamındaki alt

bölümleri, alt grupları mahiyetindedirler. Bu çalışmada öngörülen ay-

rımda ise, bir tarafta tek olması hasebiyle gruplandırılma ihtiyacı bu-

lunmayan Çevre Temizlik Vergisi yani tek çevre vergisi ile mali amacı

bakımından çevre vergisi olmamakla birlikte çevresel yönden olumlu

neticeleri içerisinde barındıran çevreye yararlı vergiler gruplandırma-

sı söz konusu olmaktadır.

2.1. Motorlu Taşıtlar Vergisi:

Mali gücün bir göstergesi olarak kabul edilen servet unsurların-

dan motorlu araçların vergilendirilmesine ilişkin olan Motorlu Taşıtlar

Vergisindeki asli amaç vergide adalet ve eşitlik ilkesi çerçevesinde ki-

şilerin vergi ödeme gücünün kavranmasıdır.

Bir başka deyişle, Mo-

torlu Taşıtlar Vergisi mali amaçlı bir vergidir. Vergi borcu, 197 sayılı

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nda

düzenli bulunan tarifelere göre

tahakkuk etmektedir.

Bu vergi tarifelerinde sayılan taşıtlar, tükettikleri yakıtlar netice-

sinde karbon salımına neden olan motorlu hava ve kara araçlarıdır. Bu

sebeple, Motorlu Taşıtlar Vergisi, hava kirliliğine ve küresel ısınma-

ya sebep olarak çevre üzerinde negatif dışsallık yaratan bu araçların

kullanımının azaltılması, toplu taşımanın özendirilmesi veyahut da

daha az kirleten yeni teknolojilerin teşviki gibi işlevleri itibariyle aynı

Buradaki ‘vergi’ kavramı dar anlamda ve Anayasadaki haliyle kullanılmaktadır.

Tüm kamusal mali yükümlülükleri ihtiva eden ve doktrinde ifade edildiği şekliy-

le ‘geniş anlamda vergi’ kavramı gündeme geldiğinde işin içine çevresel resim ve

harçlar da girmektedir.

Recep Kaplan, “Motorlu Taşıtlar Vergisinde Otomobillerin Tarife Yapısının Vergi

Adaleti ve Çevre Politikaları Açısından Değerlendirilmesi”,

Vergi Sorunları Dergi-

si,

S. 289, Ekim 2012, s. 215-216.

, (02/02/2015).