119

TBB Dergisi 2015 (119)

Erdem ERCAN

217

zamanda çevre kirliğinin önlenmesine dolaylı olarak hizmet edebilen

bir vergi türüdür. Gerçekten de, toplu taşımayla kat edilecek bir mesa-

fenin bu araçların satın alınması yoluyla kat edilmesi halinde trafiğe

çıkacak araç sayısının artması neticesinde ortaya çıkacak kirlilik, toplu

taşımaya göre çok daha fazla olmaktadır. Bu minvalde, satın alınacak

araçların satın alım aşamasında değil, kullanıldığı süre içerisinde her

yıl ocak ve temmuz aylarında tahsil olunan bir vergi olan Motorlu

Taşıtlar Vergisi, yıllara yayılı olarak vergiye tabi araçların maliyeti-

ni artırmakta, böylece özel olarak bu araçlara sahip olmak isteyenler

açısından caydırıcı bir etki yaratabilmektedir. Aynı şekilde, vergisel

avantajların sunulması durumunda üretici firmaları daha az kirlilik

üreten araçları (teknolojileri) üretmeye, tüketicileri ise bunları kullan-

maya teşvik etmeye de müsait bir vergidir.

Kanun’da üç tarife mevcut olup, bu tarifelerde motor hacmi art-

tıkça ödenecek verginin arttığı görülmektedir. Her ne kadar motorlu

aracın değeriyle doğru orantılı olduğu gerekçesiyle vergi miktarının

belirlenmesinde vergi ödeme gücünün kavranmasına yönelik olarak

böyle bir ölçüye başvurulmuş ise de,

istisnalar dışında motor hacmi

büyük olan araçların daha fazla karbon salımına neden olduğu görül-

düğünden bu yollu bir vergi kademelendirmesinin çevresel açıdan da

yararlı olduğu ortadadır.

Öte yandan, Bakanlar Kuruluna, mezkûr Kanun’un 10 uncu mad-

desinin üçüncü fıkrasının (c) bendi hükmü ile, karbon ve sair zehirli

gazların salımını azaltan katalitik konvertör teknolojisini kullanan

motorlu taşıtlara ilişkin vergi miktarını %50’ye kadar indirme yetki-

si verilmiş olup, bu yetkinin kullanılması durumunda çevreye yararlı

teknoloji teşviki suretiyle hava kirliliğinin azaltılabilmesi mümkün

olabilmektedir. Mezkûr çevresel amaçlı düzenlemenin benzeri 4760

“Öte yandan, bir aracın motor silindir hacmi, vergiye konu olan aracın değerini

tam olarak yansıtmamaktadır. Aynı silindir hacmine sahip olmasına rağmen çok

farklı değerleri bulunan araçlar için aynı verginin ödenmesi vergilemede adalet il-

kesine uygun düşmemektedir.” Kaplan, s. 214-215. Mevcut sistemin vergide ada-

let ve eşitlik ilkelerine aykırı olduğu gerekçesiyle otomobiller üzerinden alınan

Motorlu Taşıtlar Vergisinin, aracın silindir hacmi ve yaşına göre değil, parasal de-

ğerine göre tarh ve tahakkuk ettirilmesinin gerektiğine dair görüş için bkz. Ahmet

Şanlı, “Vergide Eşitlik Prensibi Yönünden Otomobil Fiyatları ile Ödenen Motorlu

Taşıtlar Vergilerinin Değerlendirilmesi”,

Vergi Sorunları Dergisi,

S. 168, Eylül 2002,

s. 31-32.