119

TBB Dergisi 2015 (119)

Erdem ERCAN

221

maliyetlerine katkı sunulması ve toplu taşımanın teşvik edilmesi gibi

fonksiyonlar icra eden bir vergi konumundadır. Diğer taraftan, bu ver-

gi türünün, Avrupa Birliği’nde sosyal maliyeti yüksek olan örneğin

çevreyi olumsuz etkileyen bazı malları tüketmeyi sürdüren tüketici-

leri caydırmak ve cezalandırmak gibi sebeplerle oranları arttırılarak

uygulandığı görülmektedir.

Nitekim madeni yağlar (petrol ve petrol

ürünleri) çevreye verdiği zararların sosyal maliyeti nedeniyle tüke-

ticiyi caydırmak, cezalandırmak ve bu sosyal maliyetin finansmanı-

nı sağlamak gibi amaçlarla Avrupa Birliği ülkeleri içerisinde en ağır

vergilendirilen mal gurubunu teşkil etmektedir. 92/81AET ve 92/82/

AET

sayılı direktifler kapsamında düzenlenmiş olan bu mal gurubu

içerisindeki ürünler; motorlu araç yakıtları (kurşunlu ve kurşunsuz

benzin, motorin, LPG, metan v.s.) ve ısınmada kullanılan yakıtlar (gaz

yağı, kerosen, ağır fuel oil v.s.) şeklinde sınıflandırılabilir.

Aynı durum, bu verginin, Kanun’a ekli II sayılı listede sayılan mo-

torlu araçların ilk iktisabında bu araçlar üzerinden alınması nedeniyle

de söz konusudur. Bu sayede Motorlu Taşıtlar Vergisinin yanı sıra bu

araçların ilk iktisabında alınan Özel Tüketim Vergisi nedeniyle araçla-

rın maliyeti artmakta ve toplu taşımayı teşvik edici bir etki doğmakta-

dır. Bu, araç satın almama yoluyla olabileceği gibi mecbur kalmadık-

ça yeni araç almayarak trafikteki araç sayısının artmasını engellemek

şeklinde de kendisini gösteren bir etkidir denebilir.

Görüldüğü üzere, yıllara yayılı olarak motorlu araçların maliyeti-

ni arttıran Motorlu Taşıtlar Vergisinin yanı sıra Özel Tüketim Vergisi

kapsamına alınan Taşıt Alım Vergisi ile de bir kereye mahsus olarak

motorlu araçların maliyeti arttırılmış olmaktadır. Bununla birlikte,

karbon salımına neden olan petrol ve petrol ürünleri gibi kirletici

enerji kaynaklarının da bu vergi kapsamında vergilendirildiği ve mo-

torlu araçlarda kullanılan bu maddelerin de maliyetinin arttırılması

söz konusu olduğundan, motorlu aracın piyasada oluşan değerinin ol-

dukça yükselmesi sonucunun doğacağı aşikârdır. Bu durum gerek bu

Şerafettin Aksoy, Kamu Maliyesi

Filiz Kitabevi, Gözden Geçirilmiş ve İlaveli 3.

Baskı, İstanbul, 1998, s. 372.

19/10/1992 tarihli ve 92/81/AET sayılı Madeni Yağlardan Alınan ÖTV’nin

Uyumlaştırılması ve 92/82/AET sayılı Madeni Yağlardan Alınan ÖTV’nin Oran-

larının Yakınlaştırılması Direktifleri,

tek/uluslararasi_mevzuat/92_82_AET.htm, (08/02/2015).