119

Türkiye’de Çevre Vergileri mi Çevre Vergisi mi?

222

araçların edinilmesi gerekse de kullanılması noktasında caydırıcı bir

etki doğurmaktadır. Ayrıca Motorlu Taşıtlar Vergisinden muaf tutulan

ve karbon salımı ile hava kirliliğine sebebiyet veren motorlu deniz ta-

şıtlarının bazılarının

ilk iktisabı ile motorlu deniz taşıtlarınca kulla-

nılan yakıtlar

da ilgili listelerinde vergiye tabi kılınmış ve böylece bu

araçlar bakımından da bir maliyet artışı meydana gelmiştir.

Tüm bu olumlu yönlerine karşın, temel amacı hazineye gelir sağ-

lamak olduğu ortada olduğundan,

Özel Tüketim Vergisi de, çevreye

yararlı vergiler kategorisinde mütalâa edilmelidir.

2.3. Katma Değer Vergisi:

Katma Değer Vergisi, üretimden tüketime her aşamada malların

ve hizmetlerin satış değerleri üzerinden oransal olarak alınmakla be-

raber; her üretim ve dağıtım aşamasında yaratılan katma değerlerin

indirim mekanizması kullanılmak suretiyle vergilendirilmesini sağ-

layan yayılı bir muamele vergisidir.

İndirim mekanizması sebebiyle

üretici, dağıtıcı ve satıcıların ödedikleri vergiyi fiyatlara yansıtabilme-

si fakat tüketicilerin bu imkânlarının bulunmaması, dolayısıyla vergi-

nin tamamının nihai tüketici üzerinde kalması, istisnalar dışında ge-

nel bir muamele vergisi olması gibi sebepler Katma Değer Vergisinin

çevre vergisi niteliği kazanmasını olanaksızlaştırmaktadır.

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun Ek-II sayılı Listesi uyarınca; de-

nizde seyretmeye mahsus olan ve 18 Gros tonilatoyu geçmeyen gezinti gemileri,

denizde seyretmeye mahsus olmayan yolcu ve gezinti gemileri, yatlar ve diğer

eğlence ve spor tekneleri bu kapsamdadır.

Buna karşın, 6 Seri Numaralı ÖTV Genel Tebliği uyarınca; “Türk Uluslararası

Gemi Siciline veya Milli Gemi Siciline ve Deniz Ticaret Odasına kayıtlı olan ve

kabotaj hattında çalışan: yük ve yolcu taşıyan gemiler, balıkçı gemileri, ticari yat-

lar, römorkör, algarina, kablo ve kurtarma gemisi, dalgıç aracı gibi deniz ulaştır-

masının diğer hizmetlerinde kullanılan ve yolcu ya da yük gemisi olmayan ticari

gemiler, bilimsel araştırma gemileri dağıtıcılardan sıfır ÖTV ile deniz yakıtı satın

alma hakkına sahiptirler.” Hüseyin Demir, “Özel Tüketim Vergisi Sıfıra İndirilmiş

Deniz Yakıtı Uygulamasında Yeni Düzenlemeler”,

Vergi Sorunları Dergisi

S. 300,

Eylül 2013, s. 12-13.

“Örneğin çevrenin korunmasına olumlu katkıları olabilecek kurşunsuz benzin ile

diğer benzinler arasında, bu çeşit benzin kullanımını teşvik edecek bir düzenle-

menin yapılmadığı görülmektedir.” Şahin, s. 131.

Şerafettin Aksoy, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, Filiz Kitabevi, 5. Baskı,

İstanbul, 1999, s. 344.

European Commission, Environmental Taxes – A Statistical Guide, s. 11.