119

Hukuk Yargısı Bağlamında Bilirkişilik Kanunu Tasarısının Değerlendirilmesi

230

sızlığın temini için, bilirkişiler için yapılacak olan eğitim ile sınavın

kapsamının, hiç olmazsa, temel esaslarının, yasal çerçevede gösteril-

mesi zorunludur; bu husus, tümüyle yönetmeliklere bırakılamayacak

kadar fevkalâde önemli bir nitelik taşımaktadır.

Öte yandan, Tasarı’da, özel hukuk tüzel kişilerine de bilirkişili-

ğin kapısının aralandığı gözlemlenmektedir (Tasarı m.2/a ve m.5/j).

Bilirkişilik, doğası gereği, ancak gerçek kişiler tarafından icra edilebi-

lecek olan bir faaliyet niteliği taşımaktadır. Her şeyden önce, uzman-

lık, dürüstlük ve güvenilirlik, gerçek kişilere özgü, onları tanımlayıcı

karakteristik özellikler konumundadır. Yine, tevdî olunan görevi biz-

zat yerine getirme, yemin etme, sır saklama, sadakat ve özenle görevi

ifa etme, yasaklılık ve ret kurumları, ancak gerçek kişiler bakımından

işlerlik kazanabilir. Bunların dışında, bilirkişilik görevi, bir kamu gö-

revidir; bilirkişi de, hem idare hukuku hem de Türk Ceza Kanunu an-

lamında bir kamu görevlisi konumundadır.

(AY m.128; HMK m.284)

Bilirkişi, ya sadece tecrübe kurallarını yani özel veya teknik bilgile-

ri mahkemeye iletir yahut tecrübe kurallarını vakıalara uygulamak

suretiyle varmış olduğu sonuçlara işaret eder ya da tecrübe kuralla-

rından hareketle vakıaların tespiti biçiminde beliren bir işlevi yerine

getirir.

Tecrübe kurallarını yani özel ve teknik bilgileri vakıalara uy-

gulayarak sonuç çıkarmak yahut tecrübe kurallarının yardımıyla va-

kıaları tespit etmek ise, gerçekte, hâkimin görevidir. Çünkü vakıaları

tespit etmek ve kuralları bir sonuca ulaşmak amacıyla maddî vakıala-

ra altlamak, esas itibarıyla, hâkimin yetki alanına giren işler arasın-

da yer alır.

Özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususlarda, hâkimden

Tanrıver, S.: Bilirkişinin Hukukî Statüsü, Yükümlülükleri, Yetkileri ve Sorumlulu-

ğu, Ankara 2002, s.37-38, s.44.

Rosenberg, L. / Schwab, K. H. / Gottwald, P.: Zivilprozessrecht, Fünfzehnte, ne-

ubearbeitete Auflage, München 1993, s. 716-717; Jauernig, O.: Zivilprozessrecht,

24., völlig neubearbeitete Auflage, München 1993, s. 200, Fasching, H.: Zivilpro-

zessrecht, Lehr-und Handbuch, 2. Auflage, Wien 1990, s. 516; Rechberger, W. H.

/ Simotta, D. A.: Zivilprozessrecht, 3. neubearbeitete Auflage, Wien 1986, s. 280;

Holzhammer s. 266; Rüffler, F.: Der Sachverstaendige im Zivilprozess, Wien 1995,

s. 7; Üstündağ, S.: Medenî Yargılama Hukuku, C. I-II, 7. B., İstanbul 2000, s. 743;

Ulukapı, Ö.: Bilirkişi Raporu ve Bilirkişi Raporunun Delil Olarak Değeri, (Bilir-

kişilik Sempozyumu, 9-10 Kasım 2001, Ankara 2002, s. 291-315), s. 291; Büllon,

O. J.: Einführung in das österreichische Zivilprozessrecht, Streitiges Verfahren, 3.

Auflage, Graz 1992, s. 150.

Bartling, H.: Die Haftung für fehlerhafte Gutachten der beauftragten Sachvers-