119

TBB Dergisi 2015 (119)

Süha TANRIVER

233

üçüncü fıkrasının sonunda yer alan

“uyuşmazlığın esasını çözecek

nitelikte hukukî sonuçlar çıkaramaz

” ibaresinin hiçbir anlamı yok-

tur ve metinden çıkartılması gerekir. Ancak genel çerçevede, üçüncü

maddede, bilirkişinin raporunda ve sözlü açıklamalarında,

“hiçbir şe-

kilde”

hukukî değerlendirmelerde ve açıklamalarda bulunamayacağı-

na açıkça işaret edilmesi uygun olur. Böylelikle, sadece hâkim değil;

bilirkişi veçhesinden de, hukukî sorunlarda bilirkişilik yapılamayaca-

ğına, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 279. maddesinin dördüncü

fıkrasında bir kez daha vurgu yapılmış olur.

Bu Tasarı’da da, amaç, hâkimin, hukukî sorunlarda bilirkişiye

başvurmasının yasak olduğuna (HMK m.266; m.279,IV; m.33; MÖ-

HUK m.2; AY m.138, I,c.1) bir kez daha vurgu yapmak ve bu yasağı

pekiştirmektir. Bu hususa riayetin temini için, disipliner önlemlerin

yanı sıra, hukukî sorunlarda bilirkişiye başvurulmuş olmasının, usul

kanunlarında da, özel hükümler öngörülmesi suretiyle, mutlak istinaf

ve mutlak temyiz nedeni hâline getirilmesi şarttır. Bu yapılacak olur-

sa, hukukî bir sorunda bilirkişiye başvurmuş olması, hâkimin hukukî

sorumluluğunu dahi doğurabilir (HMK m.46, I/c). Yine, hukukî so-

runlarda bilirkişiye başvurulmasının kapısının aralanması gayretinin

bir ürünü olarak sevk edilmiş bulunan ve Bölge Adliye Mahkemesi

Adlî Yargı Adalet Komisyonlarınca Bilirkişi Listelerinin Düzenlenme-

si Hakkında Yönetmelik’in 5. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan

ve yabancı hukuk, örf ve adet hukuku ve yürürlükten kalkmış olan

hukuk alanları için bilirkişiye gidilebileceğini öngören hükmün,

bir

an önce yürürlüğüne derhâl son verilmelidir. Tasarı’nın 3. maddesinin

dördüncü fıkrasında hâkimin, hayatın olağan akışı gereği sahip olma-

sı gereken “genel bilgisiyle” çözümlenmesi mümkün olan hususlarda

da, bilirkişiye gidemeyeceğinin, genel bir norm şeklinde ilâve edil-

mesinde büyük bir yarar vardır. Bu hususa vurgu, özellikle aktüer-

ya, istatistik gibi bilimlerin verilerinin kullanımına ihtiyaç kalmadan,

dört işleme dayalı olarak gerçekleştirilen basit hesaplamalar için dahi,

hesap bilirkişisine gidilmesinin önlenmesi bağlamında, özel bir önem

taşımaktadır.

Yabancı hukukun muhtevasının tespiti bakımından, MÖHUK m.2’nin açıklığı

karşısında, hâkim, bilirkişiye müracaat edemez. Ancak bu hususta tarafların yar-

dımını isteyebilir.