119

TBB Dergisi 2015 (119)

Dilek KARADEMİR

271

2. Karar

Sorumluluk davası davacı lehine sonuçlanırsa, Devlet davacının

maddi ve manevi bütün zararlarını ve yargılama giderlerini ödemeye

mahkûm edilir. Hâkimin sorumluluk davasına konu olan kararının ne

olacağı ise belirtilen hükümlerde düzenlenmemiştir. Ancak şartların

oluşması durumunda yargılamanın iadesi kurumu gündeme gelebi-

lir.

102

Buna karşılık davacı davayı esastan kaybederse, HMK m.49 gere-

ğince, davacı 500 TL - 5000TL arasında disiplin para cezasına mahkûm

edilir. Davanın usulden reddi durumunda ise; örneğin dava dilekçesi

HMK m.48’deki özellikleri taşımıyorsa

103

, davacı disiplin para cezasına

mahkûm edilmez.

Burada, davacı aleyhine disiplin para cezasının düzenlenmesi ne-

deni bu davanın rastgele açılarak hâkimi iş yapmaktan alıkoymayı

önlemek, sanki taraflı davranmış ve kasten aleyhe karar vermiş gibi

olumsuz düşüncelerin doğmasını önlemek ve yargının gecikmesine

neden olmaktan korumaktır. Her ne kadar artık Devlet sorumlu ise de,

hâkimin bu sorumluluk davasına katılması ve dava sonunda kendisi-

ne rücu edileceği endişesi bu korumayı gerekli kılmaktadır. Aslında

bu hüküm hâkimi koruyan bir düzenleme gibi görülse de asıl olan

yargıyı ve yargıya olan güveni korumaktır.

104

HUMK döneminde, davacı, davayı kaybederse HUMK m.576/2

gereğince idari

105

para cezasına ve davalı hâkimin haksız tazminat da-

vası nedeniyle uğramış olduğu maddi ve manevi zarar ve ziyan için

takdir olunacak uygun bir tazminat ödemeye mahkûm edilirdi.

106

Mahkeme bu tazminata kendiliğinden karar verirdi, davalı hâkimin

talebi aranmazdı;

107

meğerki davalı hâkim açıkça tazminat istemediği-

ni belirtmiş olsun.

108

102

Ahmet M. Kılıçoğlu, agm., s.260.

103

HUMK döneminden örneğin; “…dava dilekçesinin usul bakımından reddedilme-

si davanın reddi anlamını taşımadığından, davacı aleyhine para cezası ve davalı

hakim yararına tazminata hükmedilmesine yer olmadığına…” 1. HD. 14.10.1969,

2940/5853 (Baki Kuru, age., s.5851).

104

Hakan Pekcanıtez, Oğuz Atalay, Muhammet Özekes, age., s.227.

105

Abdurrahim Karslı, age., s.210.

106

Bkz. örneğin 4. HD, 24.12.1996, 1996/5036-12614(Baki Kuru, age., s.5857).

107

Bkz. örneğin HGK, 29.3.1967, 6/184-162 (Baki Kuru, age., s.5857).

108

HGK, 14.10.1967, 2/1304-455(Baki Kuru, age., s.5857).