119

Son Anayasa Değişiklikleri Işığında Finlandiya Hükümet Sistemi

3. devlet başkanının konumu bir önceki anayasaya göre çok daha za-

yıf düzenlenmiştir.

İkinci şıka baktığımızda yeni anayasanın başkanlık sistemini be-

nimsemediği açıktır. Benimsenen sistemin yarı başkanlık ya da par-

lamenter sistem olarak nitelendirilmesinde ise 1. ve 3. şıkları dikkate

almamız gerekiyor. Şüphesiz yarı başkanlık sistemi için devlet başka-

nının halk tarafından seçilmesini yeterli bulursak, her iki anayasada

da yarı başkanlık sisteminin benimsendiğini rahatlıkla ileri sürebi-

liriz. Ancak 1919 tarihli Anayasanın yürürlükte bulunduğu dönem-

de öğretinin geneli tarafından yarı başkanlık olarak nitelendirilen

Finlandiya’nın şu an yürürlükte bulunan anayasasında aynı hükümet

sisteminin benimsendiğini söyleyebilir miyiz? Kanaatimizce, yuka-

rıda yapılan inceleme çerçevesinde bu soruya olumlu cevap vermek

mümkün gözükmüyor. Her ne kadar devlet başkanının halk tarafın-

dan seçiliyor olması Finlandiya’yı klasik anlamda bir parlamenter sis-

tem olarak kabul etmemizi engelliyor olsa da 1999 tarihli Finlandiya

Anayasası ile yarı başkanlık sisteminden ziyade parlamenter sistem

özellikleri çok daha belirgin bir sistemin kabul edildiğini söyleyebi-

liriz.

Gerçekten de devlet başkanının birçok yetkiye sahip olduğu ve

söz konusu yetkilerini öngörülenden daha geniş kullandığı 1919 ta-

rihli Anayasanın yürürlükte olduğu dönem göz önüne alınacak olur-

sa, devlet başkanının yetkilerinin oldukça kısıtlanması ve yürütme

organının sorumlu kanadının ön plana çıkması karşısında böyle bir

yargıya ulaşmakta tereddüt göstermiyoruz. Devlet başkanının hala

halk tarafından seçiliyor olması sistemin niteliğini tartışmalı hale ge-

tirebilmekle beraber, sembolik yetkilere sahip devlet başkanının salt

halk tarafından seçilecek olmasının bir sistemin yarı başkanlık olarak

nitelendirilmesini gerektirmediği kanısındayız.

Bkz: 8 numaralı dipnot.

Benzer şekilde: Nur Uluşahin, Saf Hükümet Sistemleri Karşısında İki Başlı Yürüt-

me Yapılanması, Ankara, Yetkin, 2007, s. 148; Öğretide bir görüş, devlet başkanı-

nın halk tarafından seçildiği ve önemli anayasal yetkilere sahip olmadığı ve ayrıca

parlamentoya karşı sorumluluğu bulunan bir bakanlar kurulunun bulunduğu sis-

temlerin uygulandığı devletleri “başkanlı parlamenter sistem” olarak nitelendir-

mektedir. Bu bağlamda Finlandiya da bu grup içerisinde kabul edilmektedir. Bkz:

Özsoy Boyunsuz, Başkanlı Parlamenter Sistem, Cumhurbaşkanının Halk Tarafın-

dan Seçildiği Parlamenter Hükümet Modeli ve Türkiye için Tavsiye Edilebilirliği;

Ayrıca bkz: Levent Gönenç, “Hükümet Sistemi Tartışmalarında ‘Başkanlı Parla-

menter Sistem’ Seçeneği”,

Güncel Hukuk

, Sayı: 44, 2007, s. 40-41.