

“Tek Başlı Parlamentarizm” Kavramının Doğuşu: Güney Afrika’nın Hükümet Sistemi
64
ver, it have been noted similar systems in Botswana, Suriname and
Burma. Thus the hybrid system which has not only example South
Africa, can be denominated as “monocephalous parliamentarism”.
Keywords:
Systems of Government, Parliamentary System,
Monocephalous Executive, Monocephalous Parliamentarism, Re-
public of South Africa
GİRİŞ
Temelde başkanlık sistemi ve parlamenter sistem şeklinde ikiye ay-
rılan hükümet sistemleri, zaman içinde giderek daha çeşitli ve ayrıntılı
kavramlarla tasnif edilmiştir. Böylece, başkanlık-parlamentarizm ay-
rımı kesinleşmiş görünmektedir. Ancak Güney Afrika Cumhuriyeti,
sahip olduğu hükümet şekliyle, başlangıca dönülerek ayrımın yeniden
sorgulanmasını, en azından iki sistemi ayırıcı kriterlerin gözden geçi-
rilmesini gerekli kılacak özellikler taşımaktadır.
Ülkenin zor koşullar altında kurmayı başarmış olduğu ve Güney
Afrikalıların kendilerini bir istisna olarak görerek gurur duymalarını
sağlayan demokratik anayasal düzeni,
1
hükümet sistemini ilgi çekici
hale getirmektedir.
İsmini Afrika Kıtası’nın güney ucunda konumlanmasından alan
Güney Afrika Cumhuriyeti, federal bir devlet olup 1.219.090 km2 yü-
zölçümüne ve 2013 yılı itibariyle toplumsal grupların orantısız dağıl-
dığı
2
51.770.560 nüfusa sahiptir.
3
İngilizcenin de aralarında bulunduğu
olmak üzere, on bir resmi dille
4
dünyada en fazla resmi dile sahip ül-
kesi olan
5
Güney Afrika’nın üç başkenti vardır: idari başkent Pretoria,
1
Philippe Joseph Salazar, Afrique du Sud: La Révolution Fraternelle, Éditions
Hermann, Paris, 1998, s.85. Bu istisnai başarının adece dış algı bakımından değil,
Güney Afrikalıların kendilerini değerlendirmesi bakımından da geçerli olması,
örneğin değerini artırmaktadır.
2
Georges Lory, Afrique du Sud, Éditions Karthala, Paris, 2010, s.4. Bu nüfusun
%79,2’si siyahilerden, %9,2’si beyazlardan, geri kalanı ise diğer azınlık gruplar-
dan oluşmaktadır. Ibid.
3
South Africa Government Online,
http://www.gov.za/aboutsa/glance.htm, eri-
şim tarihi: 11.12.13.
4
Güney Afrika Cumhuriyeti Anayasası, m.6/1.
5
Kathleen Heugh, “Recovering Multilingualism: Recent Language-Policy Develop-
ments”, in Language in South Africa, Ed. Rajend Mesthrie, Cambridge University
Press, Cambridge, 2002, s.449-450.