119

TBB Dergisi 2015 (119)

Faruk TURİNAY

çekmektedir. Güney Afrika Anayasası, pek çok çevrede dünyanın en

geniş kapsamlı anayasalarından biri olarak anılmaktadır.

Anayasanın 2. maddesiyle anayasanın üstünlüğü ilkesi benimsen-

miş olup anayasaya aykırı kanunlar ve işlemler geçersiz sayılmıştır.

Milli hükümet, eyalet hükümetleri ve yerel hükümetlerin

birbi-

rinden ayrı, birbirine bağımlı ve birbiriyle ilişkili

olduğunun belirtildiği 3.

Bölüm’de “birlikte yönetim ilkeleri” benimsenmiştir. Bunlar arasında,

“diğer hükümetlerin anayasal statüsüne, kurumlarına, yetkilerine ve

görevlerine saygı göstermek” gibi somut hukuki ilkelerin yanı sıra

“birbirleriyle karşılıklı güven ve iyi niyet çerçevesinde işbirliği yap-

mak” gibi soyut ve öznel ilkeler de bulunmaktadır (m. 41).

A. YASAMA YETKİSİ

Parlamento, Milli Meclis ve Milli Eyaletler Konseyi olarak iki kı-

sımdan oluşmaktadır (m.42/1). Milli Meclis 400, Milli Eyaletler Konse-

yi ise 90 üyeye sahiptir.

1. İki Meclisli Yapı

Milli Meclis, halkı temsil etmek, ülkenin halk tarafından yöne-

tilmesini sağlamak amacıyla seçilir. Milli Meclis, bu işlevini Devlet

Başkanı seçmek, konuların kamuoyu tarafından tartışılması için milli

bir ortam oluşturmak, kanun koymak, yürütme organını denetlemek

suretiyle yerine getirir (m. 42/3). Milli Eyaletler Konseyi ise ülkenin

idaresinde eyaletlerin menfaatlerinin dikkate alınmasını sağlamak

amacıyla eyaletleri temsil eder. Milli Eyaletler Konseyi bu işlevini mil-

li yasama sürecine katılmak ve eyaletlerle ilgili konuların kamuoyu

tarafından tartışılması için milli bir ortam oluşturmak suretiyle yerine

getirir (m. 42/4). Seçimler beş yılda bir yapılır.

Milli Meclis, istisnalar bir kenara bırakılırsa, her konuda kanun

yapma yetkisine sahiptir (m. 44/1-a). Buna karşılık, Milli Eyaletler

Konseyi, anayasayı değiştirme sürecine katılma, bazı konularda ka-

nun yapma ve Milli Meclis’in kabul ettiği kanunları görüşme yetkile-

riyle donatılmıştır (m. 44/1-b). İki meclis arasında anayasayla gerçek-

Bauer - Taylor, Politics in Southern Africa: State&Society in Transition, op.cit.,

s.249.