172 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Kahan Onur ARSLAN
171
ları ile uygarlığın en belirgin ilkesi haline gelmektedir. Belki de bu
sebeple günümüzde, güvensiz bir ortamda özgür olmak da mümkün
görülmemektedir.
59
Bu durumda, amacı maddi gerçeğin tespit edilmesi olan ceza mu-
hakemesi hukuku uygulanırken, şu iki unsurun dengede tutulması
gerekmektedir: özgürlüklerin teminat altına alınması ve toplum dü-
zeninin korunması. Bu dengenin sağlanabilmesi sürecinde ceza mu-
hakemesi hukukunda ilk olarak suçlunun cezalandırılması ön planda
tutularak mesele sadece toplum bakımından ele alınmış, ikinci olarak
ise sanığın korunması ön planda tutularak mesele sadece sanık bakı-
mından ele alınmıştır. İşte bu iki menfaatin bağdaştırılması için üçün-
cü aşama olarak gerçeğin araştırılması aşaması ortaya çıkmıştır. Buna
göre ceza muhakemesi, hukukun bir dalı olarak hem toplum düzenini
hem de sanığın hak ve menfaatlerini koruyacak ancak bunlardan her-
hangi birisini tek amaç olarak ele almayacaktır. Buna göre ceza muha-
kemesinde amaç bu menfaatler arasında denge kurabilmektir. Bu ise
maddi gerçeğin araştırılması ile mümkün olur.
60
Burada bahsedilen gerçek, akla uygun ve realist nitelikli, olayın
bütününü veya bir parçasını temsil eden kanıtların değerlendirilme-
sinden ortaya çıkarılması gereken bir gerçektir. Aksi takdirde, yani bir
takım varsayımlara dayanılarak sonuca ulaşılması ceza muhakemesi-
nin amacına aykırılık teşkil edecektir.
61
Fakat bu noktada dikkat edil-
mesi gereken en önemli husus gerçeğin her ne pahasına olursa olsun
değil, hukuk kuralları içinde failin insanlık onuru korunarak araştırıl-
ması gerektiğidir.
62
rak bazı haklarından ve özgürlüklerinden vazgeçmeleri ve fedakârlık etmeleri
gerekebilmektedir. Aksi takdirde, herkes istediğini yapar ve herkesin istediği-
ni yaptığı bir yerde herkesin özgürlüğünden söz edebilmek mümkün değildir.
Uğur Ersoy, “Ceza Muhakemesinin Amacı Üzerine Eleştirel bir Yaklaşım”, Uğur
Alacakaptan’a Armağan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2008, s.
295.
59
Füsun Sokullu Akıncı, “Özgürlük ve Güvenlik”, Prof. Dr. İlhan Özay’a Armağan
– İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası,
Yıl 2011, C. LXIX, S. 1-2, s. 105.
60
Ersoy, s. 295.
61
Bilindiği üzere ceza hukukunda kuşkunun bulunduğu yerde mahkûmiyetten söz
edilemez yani varsayımlara dayanılarak mahkûmiyet kurulamaz. Şüpheden sa-
nık yararlanır şeklinde formüle edilen bu ilke evrensel bir ilke niteliğindedir. Bkz.
Öztürk (edt.), s. 140.
62
Ersoy, s. 295.