TBB Dergisi 120.Sayı

Adli Kolluk-Savcı İlişkisi ve Soruşturmalara Etkisi

318

III. KOLLUK-SAVCI İLİŞKİSİNİN SORUŞTURMALARA ETKİSİ

VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

A. HER OLAYA İLİŞKİN TALİMAT ALINMASI

CMK sisteminin kabul etmiş olduğu kolluk-savcı ilişkisine yönelik,

öğretideki özellikle kolluk açısından yapılan eleştirileri önceki bölüm-

lerde ifade ettik. Benimsenen bu sistemden yalnızca kolluğun rahat-

sız olduğunu söyleyemeyiz. Benzer sıkıntılar, CMK ile soruşturmanın

asıl sahibi olması hedeflenen Cumhuriyet savcıları tarafından da farklı

noktalardan sıklıkla dile getirilmektedir. CMUK döneminde kolluğun

savcılardan habersiz adli soruşturma yapması işkence ve kötü mua-

mele gibi sıkıntılara yol açmış ise de CMK sisteminde, adli kolluğun

savcıdan habersiz adım atamaması da sıkıntılara yol açmaktadır.

Uygulamada yaşanan en önemli sorunlardan biri, kolluğun her

adli olayda muhakkak Cumhuriyet savcısından yazılı ya da sözlü ola-

rak talimat alması zorunluluğudur. Nüfusun kalabalıklaşması, tek-

nolojinin gelişmesi, ulaşım imkanlarının artması, gelir dağılımındaki

adaletsizlik, yargılama ve infaz sisteminin etkin ve caydırıcı olmaması

gibi bir çok sebepten dolayı gün geçtikçe suç oranları ve adli olay sayı-

sı artmaktadır.

Örnek verecek olur isek yüz bin nüfuslu bir yerleşim

biriminde 2013 yılında meydana gelen, kayda girmiş adli olay sayısı

3800 civarındayken, 2014 yılında bu sayı 5 bini aşmıştır.

Ancak uygu-

lamada “

adli olay”

olarak değerlendirilen, birçok olayda suç ve suç un-

suru bulunmadığı görülmektedir. CMK’nın kolluğa yüklediği her ola-

yı gecikmeksizin Cumhuriyet savcısına bildirme zorunluluğu, y ada

sağlık görevlilerinin risk almak istemeyerek bir çok vakada “

adli rapor”

tanzim etmeleri gibi nedenlerle, suç oluşturmayan bir çok olayda “

adli

olay

” olarak soruşturma yapılması sonucunu doğurmaktadır. Kollu-

luk görevlileri, birbirine çok benzeyen ve aynı soruşturma işlemelerini

yapması gereken basit yaralanma, hakaret, mala zarar verme, trafik

güvenliğini tehlikeye düşürme gibi basit nitelikteki olaylarla alakalı

da tekrar-tekrar Cumhuriyet savcılarını arayarak talimat almaktadır-

lar. Basit olaylar için dahi savcının aranması, savcıların aynı talimatla-

rı tekrar etmelerinden ileri gitmediği için, adli soruşturmaya herhangi

bir katkı sağlamamaktadır.

2001 yılında Türkiye’de 3 milyon civarında olan soruşturma sayısı, 2011 yılında 6

milyon civarına çıkmıştır. Bkz.;

http://www.hsyk.gov.tr/dosyalar/HSYK-2011-

Yili-Faaliyet-Raporu.pdf, s. 39, ((05.01.2015)

Polatlı Adliyesi Cumhuriyet Başsavcılığına ait 2013-2014 yılları soruşturma

sayıları.