TBB Dergisi 120.Sayı

315 / 617

Adli Kolluk-Savcı İlişkisi ve Soruşturmalara Etkisi 314
Cumhuriyet savcısının emrindeki kolluk sistemi nedeniyle, kolluk
zaman içinde suç soruşturmasını savcının işi olarak görecek, bu da
kolluğun adli soruşturmanın dışında kalmasına zemin hazırlayacak-
tır. Ayrıca sürekli savcının talimatıyla hareket eden adli kolluğun, za-
man içinde inisiyatif alamayan direktifsiz iş yapamayan bir pozisyona
sokularak tembelleşeceği ileri sürülmüştür.60 Avrupa Konseyi’nin 2000
tarihli 19 numaralı tavsiye kararında savcıların görevleri kanunları
uygulamak için soruşturmaları başlatmak, yönlendirmek ve ihlallerin
cezalandırılmasını sağlamak olarak ifade edilmiştir. Burada özellikle
savcıların soruşturmaları yönlendirmesi vurgulanmakla soruşturma-
yı bizzat yapması istisna tutulmuştur.61
Cumhuriyet savcısı emrindeki kolluğun sakıncalarından biri de
sürekli suç soruşturmasının içindeki bir savcının, zamanla kollukla
özdeşleşerek “kolluklaşacağı”, suç soruşturmasında başarıyı kendi ba-
şarısı görerek, kolluk üzerindeki denetimin beklenenin aksine zayıf-
layacağıdır. Bu nedenle “savcı emrindeki kolluk” anlayışı yerine, “savcı
denetimindeki kolluk” sisteminin daha verimli olacağı ifade edilmiştir.62
Kunter/Yenisey/Nuhoğlu’na göre de adli kolluk savcılığa bağlanma-
malıdır. Ancak kolluk, vatandaşa teminat olacak şekilde savcı kontro-
lünde çalışmalıdır.63 Başka bir sakınca da savcı azlığı ve iş yoğunluğu
gözetildiğinde savcıların soruşturmanın başında bizzat bulunmaları
mümkün değildir. Bu durumda savcının meydana gelen adli olayla
ilgili kolluğun kendisine aktardığı bilgilerle yetinmek ve buna güven-
mek zorunda kalması hususları gözetildiğinde, savcının kişi hak ve
özgürlüklüleri üzerinde garanti olma konumunun gerçekleşmeyeceği
söylenebilir.64
60 Eryılmaz, “Yeni Ceza Muhakemesi Kanununun Savcı Modeli ve Bu Modelin
Diğer Avrupa Konseyi Üyesi Ülkelerle Karşılaştırması”, s. 412.
61 Yenise, s. 31; Bkz. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Ceza Adalet Sisteminde
Savcılığın Rolü İle İlgili Üye Devletlere Sunduğu Tavsiye Kararı Rec (2000-19),
Bak.%20Kons.%20Rec%202000-19.pdf. (15.11.2014)
62 Eryılmaz, “Yeni Ceza Muhakemesi Kanununun Savcı Modeli ve Bu Modelin
Diğer Avrupa Konseyi Üyesi Ülkelerle Karşılaştırması”, s. 412.
63 Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, s. 319.
64 Eryılmaz, “Yeni Ceza Muhakemesi Kanununun Savcı Modeli ve Bu Modelin
Diğer Avrupa Konseyi Üyesi Ülkelerle Karşılaştırması”, s. 414.