511 / 617
Ev Hizmetlerinde Çalışanların Sigortalılığı
510
GİRİŞ
Ev hizmetlerinde çalışan kişilerin sayısının ülkemizdeki kentleş-
me sürecine bağlı olarak artması, özellikle küçük yerlerden kentlere
göçün hızlanması ile birlikte çok sayıda kadının gündelikçi, çocuk ve
hasta bakıcısı olarak çalışmaya başlaması ve ev hizmetlerinde kaçak
yabancı uyruklu kişiler de dahil kayıt dışı çalışmanın yaygınlaşması,
kanunda yeni düzenleme yapılması ihtiyacını doğurmuştur.
1
Ev hiz-
metlerinde çalışma nedeni, genel olarak evin geçimini sağlama ve aile
gelirine katkı sağlama şeklinde ifade edilebilir.
2
Ev hizmetlerinde çalışan kişilerin en önemli sorunları; çalışma
sürelerinin karşı tarafça belirlenmesi, maruz kaldıkları davranış, üc-
retlerinin belirsizliği,
3
tehlikeli koşullarda çalışmalarına rağmen ço-
ğunlukla düşük ücretlerle çalıştırılmaları, çalışma koşullarının ev hiz-
metlerinde çalışan işçiler üzerinde yarattığı sağlık ve güvenlik riskleri,
iş kazası ve meslek hastalığı risklerine karşı gereken yasal düzenleme-
lerin eksikliğidir.
4
Bununla birlikte özellikle gündelikçi olarak çalışan
kadınların sosyal güvenceye ihtiyaçları vardır ve temizliğe gidilen ai-
lenin bu kişilerin sigortalarını yapması önemlidir.
5
Sosyal güvenlik primlerinin yüksekliği, sigortadan yararlanabil-
mek için çalışılması gereken prim gün sürelerinin uzunluğu, aylık
bağlama oranlarının düşüklüğü ve sigorta işlemlerindeki bürokratik
zorluklar karşısında çoğu işveren ya da evinde işçi çalıştıran, kayıt dışı
işçi çalıştırma yoluna gitmektedir. Buna ilişkin bir denetim de yapılma-
maktadır. Bu nedenle ev hizmetlerinde çalışanların kayıtlı çalışmaları-
nı teşvik edici, çalışma koşullarını iyileştirici, sosyal güvenlik hakların-
dan yararlanmalarını sağlayıcı düzenlemelere ihtiyaç bulunmaktaydı.
6
1
Kadir Arıcı, Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara 2015, s.227.
2
Fatma Fidan/M. Çağlar Özdemir, “Ev Hizmetlerinde Çalışan Kadınlar ya da
Evlerin Kadınları”,
Çalışma İlişkileri Dergisi
, C.2, S.1, Temmuz 2011, s.83.
3
Fidan/Özdemir, s.86-87.
4
Çağla Ünlütürk Ulutaş/Nagihan Durusoy Öztepe, “Ev Hizmetlerinde Mesleki
Sağlık ve Güvenlik Sorunu”,
Çalışma İlişkileri Dergisi,
C.4, S.2, Temmuz 2013, s.45,
47; Sinem Yıldırımalp, “Türkiye’de Ev Hizmetlerinde Çalışanların Sorunları”,
Ka-
rabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
C.4, S.1, Yıl:2014, s.48-50. Ayrı-
ca bkz. Seyhan Erdoğdu/Gülay Toksöz, “Türkiye’de Ev İşçileri”, 2013, http://
www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/publ/turkiyede_ev_iscile-ri_raporu.pdf, s.3-4.
5
Ali Rıza Okur, “Ev Hizmetlerinde (İşlerinde) Çalışanların Sigortalılığı”, Kamu-İş,
C.7, S.3, 2004, s.22.
6
Erdoğdu/Toksöz, s.3.