516 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
A. Eda MANAV
515
İş Kanununun kapsam dışı bıraktığı ev hizmetleri 5510 sayılı
Kanun’da belirtilen çerçevede sosyal sigorta uygulaması kapsamın-
dadır. Yargıtay’a göre, ev hizmetlerinde çalışan kişi İş Kanununa tabi
olmayan ve aynı zamanda sigortalı olan işçidir.
21
Bu bağlamda İş Ka-
nunu kapsamı dışındaki işçinin işçilik alacaklarına ilişkin davaları iş
mahkemelerinde görülemez. İşçinin genel mahkemede dava açması,
yerel mahkemenin işçinin ev hizmeti yapıp yapmadığını araştırması
ve ev hizmeti gören işçiler hakkında İş Kanunu hükümlerini uygula-
maması gerekmektedir.
22
2. Borçlar Kanununa Göre Ev Hizmetlerinde Çalışanların
Durumu
Ülkemizde ev hizmetlerinde çalışanlar, 4857 sayılı İş Kanunu’nun
kapsamı dışındadır. İş Kanununun kapsamı dışında kalan ev hizmet-
lerinde çalışan kişilerin iş sözleşmesinden kaynaklanan hak ve borç-
ları 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’ndaki düzenlemeler çerçevesinde
belirlenir.
23
Yargıtay’a göre de, İş Kanunu kapsamı dışında bırakılan
bu hizmetleri gören kimselerle bunları çalıştıranlar arasındaki hukukî
13.6.2009, E.2009/20489 K.2009/16455. Ayrıca bkz. Yarg. 9. HD., 13.6.2012,
2012/18405, 2012/22828. (Kişisel arşiv).
21
Ayrıca bkz. Güven/Aydın, s.44.
22
“4857 sayılı Yasa’nın 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, “ev
hizmetlerinde çalışanlar” hakkında bu kanun hükümleri uygulanmaz. Ev hizmet-
lerinde aşçı, uşak, temizlikçi gibi işlerde çalışan işçi ile ev sahibi işveren araların-
daki uyuşmazlığın iş mahkemesi yerine genel mahkemelerde çözümlenmesi ge-
rekir. İş Kanunu kapsamı dışında bırakılan bu hizmetleri gören kimselerle bunları
çalıştıranlar arasındaki hukukî ilişkilerde Borçlar Kanununun hizmet akdine iliş-
kin hükümleri uygulanır. Çalışmayan aile bireylerini evden alarak alışverişe, şe-
hir içinde gezmeye götüren, boş zamanında ev ve eklentilerinde zamanını geçiren
şoföründe ev hizmeti yaptığı ve İş Kanunu kapsamında olmadığı kabul edilme-
lidir” Yarg.
9.HD.09.10.2008, 2007/27814, 2008/25988. Ayrıca bkz. Yarg. 9. HD.,
19.2.2015, 2014/271-2014/521;
Yarg.22.HD., 9.3.2015, 2013/35095, 2015/9308.
Yarg. 9. HD., 13.6.2012, 2012/18405, 2012/22828. (Kişisel arşiv). Ayrıca bkz. Gü-
ven/Aydın, s.44.
23
Okur, s.2; Mollamahmutoğlu/Astarlı/Baysal, s.312; Ulutaş/Öztepe, s.47; Yıldırı-
malp, s.53.
Ev hizmetlerinde çalışan işçi aynı zamanda işverenle birlikte ev dü-
zeni içinde yaşadığı takdirde, hakkında İsviçre Borçlar Kanunun 328 a maddesi
esas alınarak düzenlenen Türk Borçlar Kanununun 418 inci maddesi ile getirilen
“ev düzeni içinde çalışma” hükmü uygulanacaktır. Ancak söz konusu düzenleme
sadece işverenin yükümlülüklerini öngördüğü için; işçinin yükümlülükleri için
Türk Borçlar Kanunu’nun hizmet sözleşmesine ilişkin genel hükümleri uygulana-
caktır. Bkz. Aktay/Arıcı/Senyen-Kaplan, s.49; Tunçomağ/Centel, s.42.