515 / 617
Ev Hizmetlerinde Çalışanların Sigortalılığı
514
Buna karşın evde hasta bakan hemşire, çocuk bakıcısı gibi evde hizmet
veren kişilerin yaptıkları iş ev hizmeti olarak değerlendirilemeyeceği
için, bu kişiler İş Kanunu kapsamında kabul edilmektedir.
16
Öğretide ileri sürülen bir görüşe göre ev hizmetlerinde çalıştırıl-
mak üzere işe alınan bir işçinin ev yaşamı dışında ev sakinlerinin ça-
lışma ortamlarında çalıştırılmaları, örneğin bir kişinin hem işyerinde
temizlik yapması hem de gelen müşterilere hizmet vermesi halinde, bu
iş, İş K.m.4 çerçevesinde istisnalar kapsamında sayılmamalıdır
17
. Bu
bağlamda ev hizmetlerinde çalışanların İş Kanunu kapsamı dışında
tutulabilmesi için faaliyetlerinin tamamını ya da önemli bir bölümünü
ev işlerine ayırmaları gerekmektedir. Eğer bir çalışan aynı zamanda
hem bir işverene ait ev hizmetinde hem de işverenin ticaret veya sa-
nayi işletmesinde, örneğin bir fırında satıcı ya da bir otelde temizlikçi
olarak çalışıyorsa, yaptığı iş ev hizmeti sayılmaz.
18
Aksi yöndeki görü-
şe göre ise durum her olayın özellikleri dikkate alınarak değerlendi-
rilmeli ve ev hizmetinin bu ilişkide baskın nitelik taşıyıp taşımadığı
tespit edilmelidir
19
. Bir işçi ev hizmetlerinin yanı sıra örneğin bekçilik
de yapıyorsa, bu durumda işçinin ağırlıklı olarak hangi işi yaptığı tes-
pit edilerek, ağırlıklı hizmetin bekçilik olduğunun tespiti halinde işçi
İş Kanunu kapsamında sayılmalıdır.
20
16
Aktay/Arıcı/Senyen-Kaplan, s.49. Yargıtay’a göre, “evde hastaya bakan hemşi-
re ve çocuk eğiticisi 4857 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmelidir. Somut
olayda, tanık beyanlarından ve tüm dosya kapsamından davalının davacıyı de-
vamlı olarak çocuklarına bakması için işe aldığı, davacının bu çocukların bakımı
ile uğraştığı, bunun yanında ise arızi olarak ev işlerinde ev sahibine yardım ettiği
bu nedenle davacı ile davalı arasındaki ilişkinin İş Kanunu’nun düzenlediği an-
lamda hizmet ilişkisi olarak değerlendirilmesi gerektiği, bu anlamda her ne kadar
iş ilişkisinin resmi belgeler üzerinde dava dışı şirket ile kurulduğu görülmekteyse
de davacının fiilen davalıların ev hizmeti ve çocuk bakımında görevli olması iş
ilişkisinden doğan sorumluluğun davalılara ait oluşunu etkilemeyecektir. Mah-
kemece işin esasına girilerek dava hakkında bir karar verilmesi gerekirken yazılı
şekilde husumetten ret kararı verilmiş olması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”
Yarg.22.HD., 9.3.2015, 2013/35095, 2015/9308. (Kişisel arşiv) Ayrıca bkz. Yarg.22.
HD., 2.9.2014, 2014/17890 2014/22670; aynı yönde
Yarg.22.HD., 9.12.2013,
2012/35408 E- 2013/28619 K . (Kişisel arşiv)
17
Mollamahmutoğlu/Astarlı/Baysal, s.312.
18
Tunçomağ/Centel, s.42; Eyrenci/Taşkent/Ulucan, s.51.
19
Süzek, s.206; Narmanlıoğlu, s.85; Okur, s.10.
20
Tunçomağ/Centel, s.42; Eyrenci/Taşkent/Ulucan, s.51. Yargıtay uygulaması
da bu yöndedir. “Evde hastaya bakan hemşire ev hizmeti yapmış sayılmaz…
Ev sahibine ait ev ve bahçesinde ev hizmeti yanında bekçilik yapan ve ağırlıklı
hizmeti bekçilik olan işçi, iş kanunu kapsamında sayılmalıdır.” Yarg. 9. HD.,