506 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Koray GÜVEN
505
düşük seviyeli tüketicinin kıstas alınması ihtimali ortaya çıkacak ve
böylece tüm reklamların aldatıcı bulunması tehlikesiyle karşılaşıla-
caktır.
52
Yargıtay’ın verdiği birkaç karar da bu görüşü destekler gö-
rünmektedir. Bir kararında, “malın bilhassa perakende alıcıları olan
kimselerin normal içtimai durumu ve bilgi ve ayırt etmek seviyesini”,
bir başkasında, “orta seviyedeki müşterileri”, bir başkasında “vasat bir
alıcıyı”, bir diğerinde ise “ortalama dikkat edenleri” tüketici ölçütü
olarak esas almıştır.
53
Doktrinde bunların yanında istisnai olarak arz
edilen ürünün kullanımı sonucunda çok büyük zararlar doğma ola-
sılığında, tüketicinin sağlık ve güvenliğinin korunması için ortalama
tüketici ölçüsünden, ortalamanın altındaki tüketici ölçüsüne inilebile-
ceği savunulmuştur.
54
3. Reklam Kurulu’nun Tutumu
Baskın görüşün bu yaklaşımı, AB Hukuku Ve Alman Hukukunun
son yıllardaki tutumuyla uyumludur. Ortalamanın altında tüketiciyi
esas alan azınlık görüşü ise Alman Hukukunun 1990’lardan önceki
katı görünümüne benzemektedir.
55
Baskın görüşü destekler nitelikte-
ki 2003 tarihli Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama
Esaslarına Dair Yönetmelik md. 5(e)’ye göre de reklamlar “ortalama
reklam izleyicisinin algılama düzeyi”ne göre incelenmelidir. Buna
karşılık Reklam Kurulu’nun kararlarında, ortalama bir tüketicinin
ölçüt alınmadığı görülmektedir. “Orada, burada, her yerde Turkcell”
sloganıyla, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinin gösterildiği bir reklam,
Reklam Kurulu’na göre çekim gücünün Türkiye’nin her yerini kap-
sadığı izlenimi uyandırmaktadır. Çekim gücü tüm Türkiye’yi kapsa-
madığından aldatıcı reklam olduğuna hükmedilmiştir. Oysa ortalama
bir tüketicinin, çekim gücünün tüm Türkiye’yi değil, büyük kısmını
kapsadığı mesajı verildiğini anlayacak düzeyde olduğu kabul edilme-
lidir. Bu nedenle bu kararda, öğretideki baskın görüşle ve Yargıtay iç-
tihatlarıyla çelişecek şekilde ortalamanın altında bir tüketicinin esas
alındığı görülmektedir.
56
52
a.g.e. s. 75
53
a.g.e., s. 76
54
İnal/Baysal, s. 93
55
Pınar, Das Recht der Werbung in der Türkei im Vergleich zum deutschen und
europäischen Recht s. 80
56
İnal/Baysal, s. 37