dergi-121

TBB Dergisi 2015 (121)

Batuhan AKTAŞ

131

pısı dışından yurda sokulması halinde ise aynı fıkranın ikinci cümle-

sinde yer alan ağırlaştırıcı hal meydana gelecek ve verilecek ceza üçte

birinden yarısına kadar artırılacaktır.

2. Fail

Ceza sorumluluğunun bireyselliği çerçevesinde suçtan doğacak

sorumluluğun yalnızca faile ait olduğu görüşü 765 sayılı e.TCK’da ka-

bul edilmiş ve 1982 Anayasası’nda da ceza sorumluluğun şahsi oldu-

ğu düzenlenmiştir. Ancak son zamanlarda özellikle ekonomik suçlar

açısından tüzel kişilerinde cezai sorumlulukları olup olamayacağı tar-

tışılmaya başlamıştır.

Bu tartışmalar sonucu eğilimin tüzel kişilerin

sosyal ve ticari sayılabilecek suçlar açısından sorumlu tutulabileceği

yönünde olmuştur.

Türk Hukukunda, tüzel kişilerin cezai sorumlulukları TCK’nın 20.

ve 60. maddelerinde düzenlenmiştir. TCK’nın 20. maddesi, tüzel kişiler

hakkında ceza yaptırımının uygulanmayacağını ancak suç dolayısıyla

kanunda öngörülen güvenlik tedbirlerinin saklı olduğunu belirtmiş-

tir. İlgili maddenin gerekçesinde, Türk Ceza Kanunu’nun izlediği suç

ve ceza politikası gereği ancak gerçek kişilerin suç faili olabileceği an-

cak, işlenen suçtan dolayı tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbiri nite-

liğindeki yaptırımların uygulanabileceği öngörülmüştür.

Tüzel kişilerin cezai sorumluluklarının bulunduğu görüşünü savunanlar bu hu-

susta tüzel kişiyi oluşturan gerçek kişilerin iradesinin, tüzel kişinin amacı tarafın-

dan yönlendirildiğini bundan dolayı tüzel kişinin adeta bir azmettiren gibi ceza-

dan sorumlu olabileceğini ve bunun sonucunda idari – mali cezalara başvurula-

bileceğini ileri sürmüşlerdir. Karşı görüşte olanlar ise, cezai sorumluluk açısından

kişinin kusurunun, suçla girdiği psikolojik bağın veya durumun özelliklerinin

yalnızca gerçek kişilere ait olduğunu ve cezai sorumluluğun şahsileştirilebilmesi

için failin muhakkak gerçek kişi olması gerektiğini savunmuşlar. Buna ilaveten,

tüzel kişiye verilecek cezanın o tüzel kişiye ortak ama suça iştirak etmemiş diğer

kişiler açısından cezanın şahsi olma ve kimse işlemediği bir suçtan cezalandırı-

lamaz ilkesine aykırı olacağını savunmuştur. Daha fazla bilgi için bkz. Yasin M.

Aslan, “Türk Hukukunda Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu”,

Ankara Barosu Der-

gisi

, Yıl: 68, Sayı: 2010/2, s. 239 vd.

2010-2-aslan.pdf (E.T. :19.03.2015).

Kayıhan İçel, “Sermaye Piyasası Kurulunun Tebliğlerine Aykırılık Suçu”, İHFM.,

C. LVI, Sayı:1-4, 1998, s. 112.

le/view/1023003839/1023003409 (E.T. : 19.03.2015).

Söz konusu maddenin gerekçesi için bkz. Artuk/Gökcen/Yenidünya, Gerekçeli

Ceza Kanunları, s. 45.