144 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Batuhan AKTAŞ
143
düzenlenmesi isabetli değildir.
91
Kaçakçılık suçlarına, genel teşebbüs
hükümlerinin uygulanması yerinde olacaktır.
Ayrıca ilgili suç açısından etkin pişmanlık hükümleri Kaçakçılıkla
Mücadele Kanunu’nun 5. maddesinde düzenlenmiştir. Bu kapsamda,
3. maddede tanımlanan suçlardan birine iştirak etmiş olan kişi; res-
mi makamlar tarafından haber alınmadan önce kaçakçılık konusu eş-
yanın ve faillerinin yakalanmasına yardım etmesi durumunda ceza-
landırılmayacağı, keza kaçakçılık fiilinin bütünüyle ortaya çıkmasına
yardım ettiği durumlarda cezasının üçte iki oranında indirileceği ön-
görülmüştür. Kişinin, 3. maddenin 7. fıkrası hariç herhangi bir kaçak-
çılık suçuna iştirak etmesine rağmen soruşturma evresi sona erinceye
kadar suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katını ödemesi
halinde cezasında yarı oranında indirim yapılacağı da hüküm altına
alınmıştır.
2. İştirak
Türk Ceza Kanunu’nda suçların esasen tek bir kişi ile işlenmesi
yeterli görülmüş ve kanun koyucu suç tipinde birden fazla kişinin bir
araya gelmesini zorunlu tutması istisna teşkil etmiştir.
92
Diğer bir ifa-
deyle, genel ilke suçun tek faille işlenmesidir (bireysel suç). Birden faz-
la kişinin bir araya gelmesi ise bazı suçlar açısından; mağdurun diren-
cini kırdığı veya suçun işlenmesini kolaylaştırdığı için ağırlaştırıcı hal
(örneğin; yağma suçunun birden fazla kişi tarafından işlenmesi duru-
munda TCK m.148 değil, 149 uygulanacaktır) olarak düzenlenmiştir.
Bununla beraber, günümüzde suçun işlenmesini kolaylaştırma
adına suçların birden fazla kişi tarafından işlenme eğilimi arttığı için
iştirak (yani ortaklık etme) hükümlerinin yeniden düzenlenmesi ge-
rekliliği doğmuştur. Nitekim eski 765 sayılı Kanundan (eTCK) farklı
olarak, Türk Ceza Kanunu iştirak hükümlerini Faillik (müstakil, müş-
terek ve dolaylı faillik) ve Şeriklik (azmettirme ve yardım etme) olarak
ikili bir ayrıma tabi tutmuştur.
93
91
Aynı yönde bkz. Tokgöz, s. 30.
92
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunun gerçekleşmesi için kanun koyucu 3
veya daha fazla kişinin bulunmasını aramıştır. (TCK m. 220)
93
Eski Türk Ceza Kanunu döneminde, asli ve fer’i iştirak ayrımı kabul edilmişti.
Asli iştirak ise, asli maddi iştirak ve asli manevi iştirak olmak üzere ikiye ayrılmış-