218 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Gökhan Yaşar DURAN
217
di.
37
Nitekim bu husus 5237 sayılı yeni TCK’nın TCK m.252/3’ncü fık-
rasında, ‘
Rüşvet konusunda anlaşmaya varılması halinde, suç tamamlanmış
gibi cezaya hükmolunur’
şeklindeki hükümle açıkça düzenlenmiştir.
38
Bu
tarz bir düzenleme kanunilik ilkesi açısından da, daha yerindedir
39
.
Bir anlaşmadan söz edilebilmesi için en az iki tarafın bulunması
gerekmektedir. Nitekim rüşvet suçunun oluşumu içinde en az iki kişi
gerekmektedir. Bu nedenle bu suç toplu ya da çok failli suçlar grubun-
dadır. Birazdan bu suçun yapısı üzerinde durulacaktır.
Yine bir anlaşmanın yapılabilmesi için anlaşma konusunda bir
teklifte bulunulmalıdır. Rüşvet suçunun oluşumu bakımından tekli-
fin kimden geldiğinin bir önemi bulunmamaktadır. Yani rüşvet teklifi
rüşvet alan kamu görevlisinden gelebileceği gibi rüşvet veren kişinin
de böyle bir teklifte bulunması mümkündür. Bunu karşı tarafın kabul
etmesi ile birlikte her iki taraf açısından rüşvet anlaşması tamam oldu-
ğundan rüşvet suçu oluşacaktır. NitekimAskerî Yargıtay kararlarında;
‘
Sanığın kanun ve nizamlara göre yapmak zorunda olduğu ameliyatları yap-
mak için müştekiden para istemesi ve alması’
40
, ‘Fail astsubayın izne gönder-
me, döndükten sonra da bildirim çizelgesini askerlik şubesine göndermeyip yok
etme karşılığında anlaştığı erden para alması’
41
eylemlerinde rüşvet teklifi-
nin kamu görevlisinden gelmesi diğer tarafında bunu kabul etmesi ile
birlikte rüşvet suçunun oluştuğu kabul edilmiştir.
Suçun nitelik olarak incelenmesinde rüşvetin bir kalkışma ya da
teşebbüs suçu olduğu söylenebilir. Kural olarak rüşvet, para ve sair
menfaatin temin edildiği anda tamamlanır. Esasında suçun menfaatin
temin aşamasında kalması, suça teşebbüs olarak kabul edilebilecek-
ken, izlenen suç siyaseti gereği, suçun tamam olması için menfaatin
temin edilmesi aranmamış, bu konuda anlaşmaya varılması, suçun
37
Baytemir, s.354.
38
Madde gerekçesinde; “Rüşvet suçu, menfaatin kamu görevlisi tarafından temin
edildiği anda tamamlanmış olur. Ancak, izlenen suç siyaseti gereği olarak,(...)
kamu görevlisi ile iş sahibi arasında belli bir işin yapılması veya yapılmaması
amacına yönelik menfaat temini öngören bir anlaşmanın yapılması durumunda
dahi rüşvet suçu tamamlanmış gibi cezaya hükmedilecektir” denilerek “rüşvet
anlaşması” terimine gerekçede de açıkça yer verilip, bu konu yasal bir zemine
oturtulmuştur (Baytemir, s.354).
39
Artuk/Gökçen/Yenidünya, s.1027.
40
As.Yrg.5.D. 05.05.1999, 280/274, Koç, s.694.
41
As.Yrg. 2.D. 5.5.1999, E.345, K.342, Koç, s.695.