217 / 473
Askeri Ceza Hukukunda Rüşvet Suçu (AsCK m.135)
216
İkinci sistemde rüşvet, fert veya kamu görevlisinin haksız men-
faat teklif veya vaat etmesi veya vermesi, karşı tarafında bunu kabul
etmesi biçiminde, yani iki tarafın ayrı ayrı fiilleri şeklinde kabul edil-
mektedir. Bu durumda her iki taraf suçluluğu, kendi fiilinden alarak
rüşvet verme ve rüşvet alma suçlarının failleri olurlar. 765 sayılı mülga
TCK’da bu sistem kabul edilmişti. Buna göre, rüşvet suçlarında rüşvet
alan ve rüşvet veren olmak üzere iki failin bulunması gerekmekteydi.
Diğer bir anlatımla, rüşvet alan ve rüşvet veren meydana gelen tek
suçun şerikleri durumunda değil, birbirinden ayrı iki suçun müstakil
failleriydi ve sorumlulukları buna göre belirleniyordu.
35
765 sayılı mülga TCK’da benimsenen eski sistemin değişmesi ile
artık AsCK m.135 bakımından da suçun birinci gruba dahil çok failli
bir suç olduğu kabul edilmelidir. Nitekim doktrindeki görüşlerde bu
doğrultudadır.
36
AsCK m.135’te ‘
Askerî şahıslardan herhangi biri…
’ cümlesinden, suç
failleri bakımından (rüşvet alan veya rüşvet veren) herhangi bir ayrı-
ma yer verilmemiştir. Diğer bir anlatımla suç faillerinden en az biri-
sinin askeri bir şahıs olması yeterlidir. Uygulama da her iki tarafında
asker kişi olma olasılığı yüksektir. Ancak rüşvet verenin veya alanın
TSK veya MSB kadrolarında görevli olan ya da olmayan sivil bir kişi
olması ihtimali de gözden uzak tutulmamalıdır. R
üşvet alan ya da
rüşvet veren kişinin, asker kişi olması halinde,
bu kişi bakımından
AsCK m.135’den uygulama yapılırken suçun sivil kişi suç faili bakı-
mından doğrudan TCK m.252’ye göre uygulama yapılacaktır. Bu ko-
nulara ileri de daha ayrıntılı olarak değinilecektir.
3. Rüşvet Anlaşması
765 sayılı mülga TCK döneminde doktrin ve uygulamadaki görüş-
lerde, rüşvet suçlarının anlaşma ile tamamlandığı kabul edilmektey-
şiklik öncesi madde gerekçesinde yer verilen bu açıklamaların, rüşvet suçunun
yapısı bakımından yürürlükteki metni bakımından da göz önüne alınması gerekir
(Bu açıklama için bkz.Artuk/Gökçen/Yenidünya, s.1026).
35
Artuk/Gökçen/Yenidünya, s.1026.
36
AsCK’da rüşvet suçu gibi, askerî eşyayı satmak, satın almak, rehin vermek, rehine
olarak kabul etmek suçları da karşılıklı olarak işlenebilen çok failli askerî suçlardır
(Kangal, s.163).