235 / 473
Askeri Ceza Hukukunda Rüşvet Suçu (AsCK m.135)
234
öteden beri kurulan nüfuza dayanarak hediye (sigara parası) isteyen sanık ça-
vuşun fiili(nin); rüşvet olmayıp, memuriyet nüfuzunu kötüye kullanmak suçu-
nu teşkil ede(ceğini)’
açıklamıştır. Doktrindeki görüşlerden birine göre,
TCK m.252’de yer alan ‘
menfaat’
kavramının dar yorumlanmamalıdır.
98
“Yarar
”dan anlaşılması gereken, kamu görevlisinin ekonomik, hukuk-
sal veya kişisel durumunu objektif olarak iyileştiren her türlü edim-
dir.
99
Bu yarar maddi veya cinsel nitelikte olabilir. Bu bağlamda kişinin
tatil ve seyahat masraflarının karşılanması da düşünülebilir.
100
TCK’dan farklı olarak yararın azlığı zimmet suçu bakımından ha-
fifletici neden olarak kabul edilmesine karşılık, bu durum rüşvet suçu
açısından hafifletici bir neden olarak kabul edilmemiştir
101
. Bu husus
eleştirilmiştir.
102
Eğer verilen ile yapılan arasında açık bir dengesizlik
varsa çıkar sağlama yoktur. Mesela memura yapılan sigara, kola, bira
gibi ikramlar çıkar sağlama olmaz.
103
Rüşvet suçunda suçun konusu olan yarar ya da menfaatin ‘
doğru-
dan veya aracılar vasıtasıyla, bir kamu görevlisine veya göstereceği bir başka
kişiye
(TCK
m.252/1)’
verilmesinde suçun oluşumu bakımından bir en-
gel bulunmamaktadır.
Rüşvet alan kişi açısından elde edilecek men-
faatin fiilen alınmış olması da şart değildir. Daha öncede açıklandığı
üzere rüşvet anlaşmasının yapılması ile rüşvet suçu tamamlanmış
olur. Bu nedenle failin, muhatap kamu görevlisine sağlamak istediği
yararın cins, değer ve miktarını belirtmeksizin rüşvet teklif ve öne-
risinde bulunduğunda da rüşvet suçu oluşur. Ancak Yargıtay 5. Ceza
Dairesi, 765 sayılı Kanun döneminde önceleri bu şekilde oluşan eylemi
“memura görevinden dolayı hakaret suçu
” olarak nitelendiriyordu. Ancak
artık bu uygulamadan vazgeçilip, eylem
“rüşvet verme suçu”
olarak ni-
telendirilmektedir.
104
98
Artuk/Gökçen/Yenidünya, s.1049.
99
Baytemir, s.344-345.
100
Artuk/Gökçen/Yenidünya, s. 1049.
101
Baytemir, s.346.
102
Doktrinde bu durum, cezalandırmaya müstahak bir ağırlıkta olması gerektiği şek-
linde açıklanmaktadır. Kanunda değer azlığı ile ilgili bir hükmün bulunmaması
suç politikası açısından isabetli değildir (Artuk/Gökçen/Yenidünya, s. 1050).
103
Soyaslan, s.688.
104
Baytemir, s.346,347; Özbek/Kanbur/Doğan/Bacaksız/Tepe, s.994;‘Olay tarihin-
de ruhsatsız tabanca bulundurmak suçundan yakalanan ve bilahare mahkûm
olan oğlunun karakola götürmekte olan müşteki karakol komutanı A.K. ‘a sanık