dergi-121

Davaların Birleştirilmesinde Bağlantı

292

malar makul süre içinde ve gereksiz gider yapılmaksızın yapılmalı

ve hakkaniyet gereği verilen hükümler diğer mahkemelerin verdiği

hükümlerle çelişmemelidir. HMK’da da bunu sağlamaya yönelik bazı

kurumlar vaz’edilmiştir. Davaların birleştirilmesini düzenleyen m.166

bunlardan biridir.

Zaman, emek ve gider kaybını önlemek ve aynı ya da benzer du-

rumlarda birbirine uygun kararlar verilmesini sağlamak adına HMK

m.166’da aralarında bağlantı bulunan davaların birleştirilebileceği

öngörülmüştür. Buna göre iki dava arasında bağlantı varsa ve bu iki

dava aynı düzey ve sıfatta olan mahkemelerde görülüyorsa duruma

göre talep üzerine veya re’sen birleştirilebilir. İlk derece mahkemele-

rinde görülen davalar birleştirilebileceği gibi istinaf mahkemelerinde

görülen davalar da birleştirilebilir.

Bağlantı, yalnızca davaların birleştirilmesinde aranan bir kurum

olmayıp kapsamları ve amaçları tam olarak aynı olmasa da bazı diğer

kurumlarda ve diğer usûl kanunlarında da önemli bir yere sahiptir.

Karşı dava ve terditli dava açılması için de bağlantı, özel dava şartı ola-

rak aranmaktadır.

Cezaî ve idarî usûl hukukları içerisinde de davala-

rın birleştirilmeleri bakımından bağlantı şart olarak öngörülmüştür.

Ancak söz konusu usûl hukuklarının kendi özel durumlarına göre

bağlantı kurumunun kapsamları yine farklıdır.

Davaların birleştirilmesinde kilit rol oynayan bağlantı m.166/4’te

açıkça tanımlanmıştır. Buna göre davaların aynı veya birbirine benzer

sebeplerden doğması ya da iki davadan biri hakkında verilecek hük-

mün diğerini etkileyecek nitelikte olması bağlantının varlığını göste-

rir. Bu tanımda bağlantının unsurlarına yer verilmiştir. Unsurlarına

bakıldığında ise davaların birleştirilmesindeki amaçlar görülecektir.

Ancak m.166 bağlantının varlığına rağmen bazı davaların bağlanama-

yacağını ya da bağlanmayabileceğini öngörmüştür.

Bu çalışmada bağlantı kurumunun hukukumuzdaki yerini anla-

mak adına öncelikle davaların birleştirilmesi konusu derinlemesine iş-

lenecektir. Ardından diğer davalarda ve usûl hukuklarında da varlığı

aranan ya da var olan bağlantı kavramına yer verilecektir. Sonrasında

da çalışmamızın temasını oluşturan bağlantı kurumu ilk olarak kav-

ramsal olarak ve unsurları açısından incelenecektir. Davaların birleş-

Hakan Pekcanıtez/Oğuz Atalay/Muhammet Özekes, Medenî Usûl Hukuku, Yet-

kin Yayınları, 14.Bası, Ankara, 2013, s.472 ve s.544.