309 / 473
Davaların Birleştirilmesinde Bağlantı
308
ği sorunu maddî sebeplerin karşılaştırılması ve bazı hususlarda ortak
noktaların bulunması suretiyle tespit edilebilir. Ancak bu formülün
tespit edilmesi ve her olaya uygun hale getirilmesi zor görünmekte-
dir. Bunun yerine, birleştirilmesi söz konusu olan davalarda birbirine
benzer hükümlerin verilmesi gerekiyorsa ya da usûl ekonomisini sağ-
lamak mümkün olacaksa bu davaların maddî sebeplerinin birbirine
benzer olduğunu kabul etmek yerinde olacaktır. Nitekim Yargıtay da
bu hususu bir kararında açıkça ifade etmiştir.
49
Benzer sebebin ne olduğu noktasında doktrinde ve Yargıtay ka-
rarlarında objektif ölçütler belirlenmelidir. Her ne kadar hâkimin bu
noktada takdir hakkı genişletilse de “benzer sebep” kavramını abartılı
bir biçimde geniş yorumlamak takdir yetkisini haiz olduğunu kabul
etmek yerinde değildir.
50
Bu bağlamda iki davada benzer sebeplerin
var olması için taraflardan en az birinin aynı olması gerekmektedir.
51
Davalarda aynı olacak taraf, davaların sebeplerinin ortaya çıkmasın-
da aktif role sahip taraf olmalıdır. Öncelikle söz konusu dava sebep-
leri ise aynı hukukî altlamaya tabi tutulabilmelidir ki buna doktrinde
“görünüşte benzerlik” denilmektedir.
52
Örneğin, büyük bir otomobil
şirketinin farklı model otomobillerinde var olan performans kayıpları
dolayısıyla müşteriler ayrı ayrı dava açtıklarında bu davalar birleştiril-
melidir. Zira performans kaybına neden olan taraf aynı, bütün davalar
sözleşmeye aykırılıktan doğmaktadır ve arabalarda benzer problemler
vardır. Ancak bir kişinin iki farklı otomobil şirketinden aldığı iki oto-
mobilde de performans kaybı ortaya çıkarsa bu durumda her iki tarafa
açtığı davalar birleştirilmemelidir. Çünkü dava sebebi olan problem-
lerin ortaya çıkmasına neden olan taraflar aynı değildir. İki farklı ki-
49
“Davaların birleştirilmesi, hukuk yargılamasının yukarıda belirtilen amaçlarına
hizmet eden araçlardandır. Benzer ya da aynı doğrultuda karar vermeyi gerek-
tiren durumlarda davalar birleştirilerek ortak yargılama sürecine girildiğinde,
deliller birlikte toplanarak gereksiz zaman kaybı ve masraf yapılmasının önüne
geçilmekte, böylece basit, ucuz ve hızlı yargılama ile usul ekonomisi amacı ger-
çekleşmiş olmaktadır. Diğer yandan, tarafların yargılamayı uzatmaya yönelik ve
farklı karar alma yönündeki çabaları engellenmekte, dürüstlük kuralına uygun
davranmaları sağlanmaktadır. Bu yöntemle ayrıcı hukuki sorunun parçasını oluş-
turan ya da benzer sorunlar nedeniyle aynı doğrultuda karar vermeyi gerektiren
davalarda çelişkili karar verilmesi önlenmekte ve hukuki istikrar sağlanmakta-
dır.” 14. HD. E. 2011/11528 K. 2011/12642 T. 25.10.2011
www.kazanci.com(eri-
şim: 05.05.2014)
50
Ermenek, s.157.
51
Ermenek, s.157.
52
Ermenek, s.158.