dergi-121

Kredi Kartlarında Yıllık Ücret Alınmasına İlişkin Hususlar

334

dayanmaktadır. Klasik liberal iktisat kuramının temelinde çekimmer-

kezini “doğal fiyatın” oluşturduğu bir piyasanın, kaynakların optimal

dağılımını sağlayabileceği görüşü hakimdir. Piyasadaki fiyatın doğal

fiyat üzerine çıkması, o mala olan talebin arttığına ve bu alanda ya-

tırım yapılmasına işaret etmekte, piyasa fiyatının doğal fiyatın altına

düşmesi ise yatırımların yanlış alanda yapıldığını göstermektedir. Do-

layısıyla fiyat, arz ve talebe göre dengesini bulmaktadır. Piyasalara ve

piyasanın temelini oluşturan mübadelelere hukuki yollardan müda-

hale etmek ise, kendi kendine oluşacağı kabul edilen pazar dengesini

olumsuz yönde etkilemektedir.

Bununla birlikte sağlıklı piyasa işleyişi ancak arz tarafında çok sa-

yıda ve birbirleriyle rekabet içinde bulunan satıcılar, talep tarafında

ise rasyonel ve özerk bireyler bulunması ile mümkündür. Ayrıca ta-

rafların rasyonel ve bilgili olması, piyasalarda giriş çıkış engellerinin

ve dışsallıkların bulunmaması, işlemmaliyetlerinin düşük olması gibi

şartların da birarada gerçekleşmesi gerekir. Söz konusu ideal pazar-

da pazara giriş serbesttir, pazarda bilgi akışının önünde herhangi bir

engel yoktur ve bütün piyasa tarafları bilgilenmiştir. Üretici kazanç,

tüketici de fayda maksimizasyonu hedefi gütmektedir.

Açıktır ki, tarihsel gelişim, mutlak liberalizmin, piyasaların ken-

diliğinden sağlayacağı varsayılan ekonomik etkinliği, bunun yanında

da sosyal adaleti beraberinde getirmediğini göstermiştir. Dolayısıyla

hem sözleşme adaletinin hem de ekonomik etkinliğin sağlanarak re-

fahın artırılması için hukuki müdahaleye ihtiyaç olduğu ve sözleşme

özgürlüğünü kısıtlayan bazı hukuki düzenlemelerin meşru olabilece-

ği anlaşılmıştır. Meşru düzenlemelerin piyasa aksaklığını düzeltmesi

için ise piyasa aksaklığının esaslı nitelikte ve hukuki müdahalenin de

aksaklığı düzeltecek mahiyette olması gerekir.

Ekonomik etkinlik ve sosyal refahın artırılması için müdahale

edilmesi gereken hallerden biri ise bilgi sorununun bulunması hali-

dir. Adam Smith’in ortaya attığı ve daha sonra neo-klasik iktisatçıla-

rın geliştirdiği tam rekabetçi piyasa modelinin önemli bir varsayımı,

bireylerin rasyonel ve aynı zamanda doğru seçimler yapacak şekilde

bilgiye sahip olmaları gerektiğidir. Oysa bilgi edinmenin maliyeti

düşünüldüğünde, bu çoğu kez bu varsayımın gerçekleşmediği gö-

Atamer/Sanlı, s.21