415 / 473
Yabancı Irk ve Millet İsimleriyle Soyadı Alınması Yasağı ve Anayasa Mahkemesi
414
olumsuz sonuçlanması durumu ile karşı karşıya kalmaktadır. Böylece hukuksal
durumları aynı olan kişiler maalesef farklı muamelelere tabi tutulması sonucu
hasıl olabilmektedir
.”
42
Özetle, Soyadı Kanunu’na göre kişinin soyadı Türkçe kökenli
bir sözcük olduğu zaman değiştirilebilirken, Türkçe kökenli olma-
yan bir sözcük seçildiğinde soyadı kullanımı üzerindeki hak kısıt-
lanmaktadır. Kanun koyucu soyadı kullanımı üzerindeki hakkı kı-
sıtlayabilir mi? Kısıtlayabilirse ne dereceye kadar kısıtlayabilir? Ya
da bazıları için kısıtlarken diğerleri için aynı kısıtlamayı getirmiyor
mudur? Eğer kanun koyucu soyadının kullanımı konusunda bir sı-
nıflandırma yapmışsa bu sınıflandırma eşitlik ilkesinin gerekleri
çerçevesinde mi yapılmıştır? Bu sorulara cevap verirken göz önünde
tutulması gereken ilk şey Anayasa’nın dil, ırk ve benzeri nedenlere
dayalı ayrımları anayasaya uygunluğu kuşkulu sınıflandırmalar ola-
rak görmesidir. Dolayısıyla bu tür özelliklere dayalı ayrımlar veya
sınıflandırmalar “
ancak onları haklılaştıran çok önemli ve zorlayıcı neden-
lerin varlığı halinde geçerli sayılabilirler
.”
43
Bu tür kanunların anayasaya
veya eşitlik ilkesine uygunluğunun denetimini yapan mahkeme de
bu tür sınıflandırmaları denetlerken bu sınıflandırmaları
haklı
ve sa-
vunulabilir kılabilecek
çok önemli
veya
zorlayıcı kamusal yararın
olup olmadığının kanun koyucu tarafından
açıkça
ortaya koyulup
koyulmadığını denetlemelidir.
Anayasa Mahkemesi ise itirazı öne sürülen kuraldaki sınıflandır-
manın anayasaya uygunluğunu “didiklemek” bir yana, kuralın “yeni
alınacak soyadını yabancı ırk ve millet ismi olarak almak isteyen her-
kese ayrım gözetmeksizin” uygulanabileceğini belirtmekte ve “eşitlik
ilkesine aykırı bir yönü” bulunmadığını ifade etmektedir. Eşitlik ilke-
sinin bu şekilde ele alınışı oldukça dardır. Öden’in de belirtmiş olduğu
gibi eşitlik ilkesinin bu şekilde dar ele alınması, “
kanunların içerikleri
yönünden eşitlik ilkesine uygunluğunun araştırılmasında yararlanılabilecek
bir denetim ölçütü de sağlamamaktadır
.”
44
42
AYMKD
, Sayı 48, Cilt 2, s.892.
43
Öden, Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, s.323.
44
Öden, Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, s.173.