dergi-121

“Cyprus v. Turkey” Kararı: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Uluslararası Hukuk ...

442

(

merits/fond

) ilişkin 10 Mayıs 2001 tarihli kararının

tazminat sürecini

sonçlandırmıştır.

AİHM bu kararıyla, esasa ilişkin 2001 kararıyla, Barış Harekâtı

sırasında kayboldukları iddia olunan Kıbrıslı Rum kayıplar ile Ku-

zey’deki Karpaz bölgesinde yaşayan Rumların yaşam koşulları ko-

nularinda saptanmış olan ihlaller çerçevesinde, Türkiye’yi,

mânevi tazminat olarak, karar tarihinden itibaren üç ay içinde

GKRY’ne, Rum kayıp iddiaları kapsamında 30 milyon Euro, Kar-

paz’daki Rumların yaşam koşulları kapsamında ise 60 milyon Euro

ödemeye mahküm etmiştir. Kararda, GKRY’ne ödenecek tazminatın

Kıbrıslı Rum kayıp ailelerine ve Karpaz Rum ailelerine dağıtılması-

nın Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından denetlenmesi de

öngörülmüştür.

Öte yandan kararın gerekçe bölümünde, AİHS’ne Ek 1

Protokol’ün 1. maddesindeki mülkiyet hakkı ile ilgili olarak 2001 kara-

rıyla alınmış olup halen icrasının denetlenmesi çerçevesinde AİHS’nin

46. maddesi uyarınca Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin günde-

minde yer alan mülkiyet hakkı ihlali konusunda, Kuzey Kıbrıs Türk

Cumhuriyeti’nin (KKTC) sınırları içinde kalan Rummallarıyla bağlan-

tılı her türlü tasarrufunun anılan 2001 kararına aykırı olacağı yolunda

bir değerlendirmeye de yer verilmiştir. AİHM, kararın 63. paragra-

fındaki bu tasarruf sınırlamasının kararın hüküm bölümünde de bir

tespit kararı (

declaratory

judgment/arrêt déclaratoire

) şeklinde yer alması

doğrultusundaki GKRY’nin talebini reddetmiş olmakla birlikte, 63.

paragraf yargı tekniği bakımından bir “ tespit kararı “ değilse bile, bu

nun yayınlanmasına karar vermekle yetinilmiştir. 25781/94 sayılı dördüncü Rum

başvurusu ise yeniden AİHK’na yöneltilmiş olmakla birlikte, GKRY, Türkiye’nin

22 Ocak 1990 tarihinde AİHM’in mecburi yargı yetkisini tanımış olmasından ya-

rarlanarak AİHK’nın 4 Haziran 1999 tarihli raporunu 30 Ağustos 1999 tarihinde

AİHM’e intikal ettirmiştir.

Cyprus v. Turkey (Application no. 25781/94),[GC] , judgment of 10 May 2001. Bu

kararla AİHM, AİHS’nin 2. (yaşam hakkı). 3. (işkence ve kötü muamele yasağı), 5.

(kişi özgürlüğü ve güvenliği), 8. (özel ve aile yaşamına saygı hakkı), 9. (Din ve dü-

şünce özgürlüğü), 10. (İfade özgürlüğü) 13. Etkin başvuru hakkı) ve AİHS’ne Ek

1 no. lu Protokol’ün mülkiyet hakkına ilişkin 2. maddesi ile eğitim hakkına ilişkin

2. maddesinin ihlal edildiğine karar vermişti. Sözkonusu AİHM kararı Türkiye

tarafından icra edilmesinin denetlenmesi konusu çerçevesinde AİHS’nin 46. mad-

desi uyarınca 2001 yılından beri Avrupa Konseyi’nin siyasi karar organı Bakanlar

Komitesi’nin gündeminde yer almaktadır.