456 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Deniz AKÇAY
455
ması ve soruşturulması yükümlülüğünün devam ettiğini vurgula-
mıştır.
27
Sonuçta, Mahkeme, Türkiye’nin AİHM’nin etkin soruşturma
yükümlülüğü açısından zaman itibarıyla yetkili olmadığı yolundaki
itirazını reddederek, Kıbrıs Barış Harekâtından 16 yıl sonra 1990 yılın-
da yapılan 9 başvuruda ihlal kararı vermiştir.
Bununla birlikte, AİHM
Varnava
kararıyla bir uluslararası
uyuşmazlık durumunda herhangi bir soruşturmanın yokluğu ya
da makamlarla temasın bulunmadığı durumlarda başvuranların
AİHM’ne başvurmadan önce birkaç yıl beklemelerinin makul sayı-
labileceğine, ancak bu gecikmenin 10 yılı geçmemesi gerektiğine de
işaret etmiştir.
28
Nitekim AİHM, zaman itibarıyla yetkisi konusunda getirdiği bu
nisbi sınırlamayı
Varnava
kararından kısa bir sure sonra yine Rumka-
yıp iddialarıyla ilgili
Karefyllides
başvurusu ile birlikte benzer kayıp
iddiaları içeren diğer 49 başvuruya da uygulamıştır.
29
Bu başvurula-
ra ilişkin kabul edilmezlik kararında, “sürekli durum” kavramının
yasa hükmünden doğan ve dolayısıyla yasa değişikliği yapılıncaya
kadar süren mağduriyetleri ölüm tehlikesi koşulları içinde meyda-
na gelen kayıp olaylarından ayırmak gerektiği belirtilmiş, bu ikinci
varsayımda, başvuranların başvurularını sonsuza kadar geciktirme-
melerinin gerektiğine işaret edilerek,
Varnava
kararına da atıfla kar-
maşık bir nitelik (
a complex disappearance situation
) taşıyan kayıp olay-
larında dahi kayıp ailelerinin AİHM’ne başvurmalarına süre sınırı
getirilemeyeceği yolundaki argümanlarının ikna edici bulunmadığı
vurgulanmıştır.
30
Daha sonra AİHM,
Silih
kararının Mahkeme’nin zaman itiba-
rıyla yetkisini aşırı şekilde genişleteceği kaygısıyla, 1940’ta Sovyetler
Birliği zamanında Katyn’de yapılan katliamların yolaçtığı ölüm ve
kayıp olayları ile ilgili Rusya aleyhindeki
Janowiec
kararında, kayıp
iddialarıyla bağlantılı maddi olayların cereyan ettiği tarih ile davalı
27
Varnava, zikredilen karar, par. 145.
28
Varnava, zikredilen karar, par. 166.
29
Karefyllıdes v. Turkey (Application no.45503/99) [Dec.]1 December 2009.
30
Karefyllides, zikredilen karar, s. 8.