458 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Deniz AKÇAY
457
d) Hükmedilen tazminatın hesaplanmasının AİHS’ne
uygunluğu
Devlet başvurularına tazminat hükmedilip edilemeyeceği tartış-
ması bir yana, AİHM kararında hükmedilen tazminatın gerek kayıp
aileleri gerek Karpaz Rumları açısından hangi verilere dayanılarak be-
lirlenmiş olduğu kesinlikle açık değildir. Bu bakımdan, iddia olunan
olaylardan 40 yıl sonra kimlerin tazminata hangi verilere göre hak ka-
zanabileceği hususunun araştırılması, Sözleşme’nin 41. maddesindeki
kıstasların uygulanabilirliği açısından ilkesel bir önem arzetmektedir.
AİHS’nin 41. maddesindeki “ adil tazmin “ kavramı her ihlal kara-
rının zorunlu bir sonucu olmayıp, tazminata hükmedilmesi için davalı
taraf devletin “
ihlalin sonuçlarını ancak kısmen ortadan kaldırabiliyorsa
“
ve “ gerektiği takdirde “ gibi kıstasların bir araya gelmesi gerekmek-
tedir. Kararda, gerek kayıp aileleri kategorisi gerek Karpaz Rumları
kategorisi açısından 41. maddedeki kıstasların gerçekliğine dair bir
tartışmaya rastlanmamakta, kararlaştırılan tazminat miktarlarının
“davaya ilişkin tümkoşullar dikkate alınarak” ve “hakkaniyet temelin-
de” “makul” sayılması gerektiğinin belirtilmesiyle yetinilmektedir
33
.
Bu çerçevede, UAD’nin yukarıda zikredilen
Diallo
davasının tazminat
sürecini sonuçlandıran 2012 kararına yapılan atfın da yanıltıcı olduğu
söylenebilir: Zira UAD o dâvada, Demokratik Gine Cumhuriyeti’nin
esasa ilişkin prosedürün başından itibaren hakkında diplomatik hi-
maye hakkını kullandığı kimliği belirli bir kişinin maddi zararını ay-
rıntılı biçimde hesapladıktan sonra hakkaniyet temelinde belirli bir
mânevi tazminat miktarı belirleyebilmiştir
34
.
aa) Kayıp kişiler açısından
Herşeyden önce tazminata hükmedilen her iki kategorinin esa-
sa ilişkin kararın verildiği 2001 yılına göre değil, tazminata hükme-
dildiği 2014 yılına göre incelenmesi gerekirdi. Kararda, tamamen
GKRY’nin verdiği sayılara dayanılarak 2001 kararında sözkonusu
olan 1485 kayıptan sadece
Varnava
bireysel başvurularında konu
33
Cyprus v. Turkey (2014), zikredilen karar, par. 59.
34
Ahmadou Sadio Diallo (Republic of Guinea v.Democratic Republic of the Congo)
Compensation Judgment, I.C.J Reports 2012, s. 324 vd.