318 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
Esra CENKCİ
317
haklarını koruma imkânına sahip olan pay sahipleri, sermaye artırım
kararlarının alınmasında şahsi endişelerden soyutlandığından serma-
ye artırım kararlarına ortaklığın menfaatini gözeterek katılabilecektir.
Bu bağlamda yeni pay alma hakkı bir yandan pay sahiplerinin hakla-
rını korurken, diğer yandan ortaklığı koruyucu etkiye sahiptir.
6
Ayrıca
hakkın, özellikle aile ortaklıklarında yabancılaşmayı önleyici fonksi-
yonu göz ardı edilmemelidir.
7
Sermaye artırım kararıyla somut hale gelen yeni pay alma hakkı,
paya bağlı olarak kullanılabilen şahsi
8
ve nispi bir haktır.
9
Tek taraf-
lı irade beyanı ile kullanılabilen bu hakkın kullanılma zorunluluğu
bulunmamaktadır.
10
Müktesep hak karakterini haiz olmaması
11
nede-
niyle hakkın kaldırılması ve sınırlandırılması mümkündür (TTK m.
461/2; m. 452).
İÜMHAD, C. 3, S. 5, Y. 1969, (s. 257-278), s. 267. Öte yandan yeni pay alma hak-
kının mükâfat olarak değerlendirilemeyeceği; daha ziyade denkleştirici fonksiyo-
nunun bulunduğu yönündeki görüş için bkz. Zindel/Isler, § 26, Art. 652b, N. 3.
6
Akünal, s. 267.
7
Aytaç, s. 303.
8
Yeni pay alma hakkının mali haklar kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ko-
nusunda bkz. Akünal, s. 261-262.
9
Adıgüzel, s. 2; Epçeli, s. 3593; Lutter, in: Wolfgang Zöllner (Hrsg.), Kölner Kom-
mentar zum Aktiengesetz, 2. Aufl., Köln, 1986, § 186, N. 10; Hasan Pulaşlı, Şirket-
ler Hukuku Şerhi, C. II, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014, s. 1781; Stamato-
poulos, s. 13; Wiedemann, in: Klaus J. Hopt/Herbert Wiedemann, Aktiengesetz
Groβkommentar, 4. neubearbeitete Aufl., Sechster Band: §§ 150-220, De Gruyter
Recht, Berlin, 2006, § 186, N. 61.
10
Epçeli, s. 3596, 3601-3602; Yıldız, TTK-Rüçhan Hakkı, s. 816. Ayrıca bkz. Yarg., 11.
HD., 27.02.2013 T., 2012/1114 E., 2013/3559 K.: “…iptali istenilen söz konusu karar
ile sermaye artırımının yanı sıra artırılan sermayeden şirket ortaklarına yeni pay
verilmesi de kararlaştırılmıştır. Mülga TTK’nin 394. maddesinde, esas sermayenin
artırılması halinde pay sahiplerinden her birinin, yeni hisse senetlerinden şirket ser-
mayesindeki payı ile mütenasip miktarını alabileceği düzenlenmiştir. Bu düzenle-
me, pay sahipleri için tanınmış bir hak olup yükümlülük olarak değerlendirilmesi
mümkün değildir. Diğer bir deyişle, anılan madde uyarınca şirket ortaklarına zorla
önalım (rüçhan) hakkı kullandırılamaz. O halde, iptali istenilen genel kurul kararı
ile davacılara, 6762 sa. TTK’nin 394. maddesinde düzenlenen önalım hakkının zorla
kullandırılması sonucu yaratıldığından davanın bu nedenle kabulüne karar veril-
mesi gerekirken…” (Karar yayımlanmamıştır). Öte yandan yeni pay alma hakkı,
inşai hak karakterini haiz değildir (Zindel/Isler, § 26, Art. 652b, N. 3).
11
Aytaç, s. 303-305; Epçeli, s. 3593-3595; Pulaşlı, Şerh, s. 1782; Yıldız, Yeni Pay Alma
Hakkı, s. 138-140; Yıldız, Eşit İşlem İlkesi, s. 155. Öte yandan, yeni pay alma hak-
kının, esas sözleşmeyle tanındığı hallerde müktesep hak niteliğine bürüneceği yö-
nünde bkz. Pulaşlı, Şerh, s. 1782; Hasan Pulaşlı, “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına
Göre Anonim Şirketlerde Sermaye Artırımı”,
BATİDER
, C. XXIII, S. 4, (s. 35-90), s.
57; Zindel/Isler, § 26, Art, 652b, N. 3.