319 / 473
Kayıtlı Sermaye Sisteminde Yeni Pay Alma (Rüçhan) Hakkının Sınırlandırılması ...
318
B. Yeni Pay Alma Hakkının Sınırlandırılması Konusunda
Yönetim Kurulunun Yetkilendirilmesi
Kayıtlı sermaye sistemi, esas sözleşmede öngörülen yetkilendirme
hükmüne istinaden anonim ortaklığın sermayesinin ihtiyaç duyduğu
anda yönetim kurulu kararıyla kolayca artırılması esasına dayanır.
12
Kayıtlı sermaye sisteminde yönetim kuruluna sermayenin artırılması
dışında kanunda öngörülen bazı yetkiler de tanınabilir. Yönetim ku-
ruluna tanınması ihtiyari olan bu yetkiler, sermaye artırımıyla doğ-
rudan bağlantılı olup kullanılmaması durumunda menfaatler denge-
sinin zedelenmesine neden olacak niteliğe sahiptir.
13
Esas sözleşmede
açıkça öngörülmesi koşuluyla yönetim kurulunun kullanabileceği bu
yetkilerden biri
14
de pay sahiplerinin yeni pay alma hakkını sınırlan-
dırma
15
yetkisidir (TTK m. 460 /4; SerPK m. 18/5).
12
Ayrıntılı bilgi için bkz. Esra Cenkci, Anonim Ortaklıklarda Kayıtlı Sermaye Siste-
mi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, Ekim 2015, s. 50 vd.
13
Çağlar Manavgat, “Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu’ndaki
Kayıtlı Sermaye Sistemine İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi”,
BATİDER
, C.
XXIX, S. 1, Y. 2013, (s. 45-78), s. 58.
14
Kayıtlı sermaye sisteminde yönetim kuruluna, sermayenin artırılması dışında ta-
nınabilecek yetkiler, TTK ve SerPK’de büyük oranda örtüşür şekilde düzenlen-
mektedir. Bu yetkiler şunlardır: (i) İmtiyazlı pay çıkarma yetkisi (TTK ve SerPK),
(ii) imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını sınırlama yetkisi (TTK ve SerPK), (iii) itiba-
ri değerin üzerinde pay çıkarma yetkisi (TTK ve SerPK), (iv) itibari değerin altında
pay çıkarma yetkisi (SerPK), (v) pay sahiplerinin yeni pay alma hakkını sınırlama
yetkisi (TTK ve SerPK).
15
Pay sahiplerinin yeni pay alma hakkının, koşulları mevcut olduğu sürece, genel
kurul kararıyla sınırlandırılabilmesi veya kaldırılabilmesi mümkündür (TTK m.
461/2). Buna karşın, gerek TTK’nin 460/4. maddesinde, gerekse SerPK’nin 18/5.
maddesinde yönetim kurulunun esas sözleşmeyle yeni pay alma hakkını sınırlan-
dırma konusunda yetkilendirilebileceği düzenlenmektedir. Yeni pay alma hak-
kının sınırlandırılması, pay sahiplerinin yeni paylardan bir kısmını almalarının
engellenmesi, yeni pay alma hakkının kullanılmasının farklı kategorideki paylar-
dan bir veya birkaçı ile sınırlandırılması ya da yeni pay alma hakkının devrinin
engellenmesi şeklinde olabilirken; hakkın kaldırılması, yeni pay alma hakkının
pay sahipleri tarafından kullanılmasının tamamen yasaklanmasıdır (Adıgüzel, s.
3; Yıldız, Yeni Pay Alma Hakkı, s. 297-300; Yıldız, Eşit İşlem İlkesi, s. 169). Kanun-
da, yeni pay alma hakkının kaldırılması ifadesinin kullanılmamış olması nedeniy-
le, yönetim kuruluna bu hakkın kaldırılması yetkisinin tanınıp tanınamayacağı
konusunda doktrinde farklı görüşler bulunmaktadır. Bir görüş, bu durumda, yö-
netim kurulu kararıyla yeni pay alma hakkının sadece sınırlandırılabileceğini ileri
sürerken (Aytaç, s. 334; Ferna İpekel, “6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu Uyarınca
Kayıtlı Sermaye Düzenlemesi ve Bu Düzenlemenin Sermaye Piyasası Hukuku Işı-
ğında Değerlendirilmesi”,
E-Journal of Yaşar University
, S. 8 (Özel Sayı-Armağan),
C. II, Y. 2013, (s. 1413-1456), s. 1441; Ünal Tekinalp, Sermaye Ortaklıklarının Yeni
Hukuku –Anonim ve Limited Ortaklıklar, Tek Kişi Ortaklığı, Ortaklıklar Toplu-