331 / 473
Kayıtlı Sermaye Sisteminde Yeni Pay Alma (Rüçhan) Hakkının Sınırlandırılması ...
330
461/2. maddesi uyarınca haklı sebep özelliğine sahip olan başka bir
sebebe dayanarak yeni pay alma hakkını sınırlandırma kararı ala-
maz.
51
Önemle belirtilmelidir ki, esas sözleşmede gösterilen sınırlan-
dırma sebebi sermaye artırım kararının alındığı zamanki koşullarda
mevcut olsa dahi, yönetim kurulu yeni pay alma hakkını sınırlandır-
ma kararı almak zorunda değildir. Zira sınırlandırmanın gerekli olup
olmadığı yönetim kurulunun takdir yetkisi kapsamındadır. Yönetim
kuruluna ayrıca yeni pay alma hakkını sadece sınırlama, sadece kal-
dırma yetkisi tanınabileceği gibi, sınırlandırmanın oranı gösterilebi-
lir ya da bu yöndeki yönetim kurulu kararının alınması için nitelikli
bir yeter sayı öngörülebilir.
TTK’nin 340. maddesinde düzenlenen emredici hükümler ilkesi,
esas sözleşmede bu yönde hükümler öngörülmesine engel değildir.
52
Zira yönetim kurulunun yetkisine getirilen bu tür sınırlandırmalar,
TTK’nin 460/1. maddesini tamamlayıcı mahiyettedir.
Hemen belirtelim, kayıtlı sermaye sisteminde yönetim kurulunun
yetkilendirilmesi yetki devri niteliğinde değildir; yetkilendirme daya-
nağını kanundan (TTK m. 460) alır. Dolayısıyla ortaklığın kayıtlı ser-
maye sistemini kabul etmesiyle genel kurulun dayanağını doğrudan
kanundan (TTK m. 452) aldığı için bu konuda ayrıca yetkilendirilmesi
gerekmeyen sermaye artırım yetkisi ortadan kalkmaz. Bu bağlamda
kayıtlı sermaye sistemindeki bir ortaklığın genel kurulu sermaye ar-
tırım kararı alabilir.
53
Esas sermaye sistemine ilişkin kurallar çerçe-
vesinde almış olduğu sermaye artırım kararını takiben genel kurul,
TTK’nin 461/1, c. 1 maddesi uyarınca yeni pay alma hakkını da sınır-
landırabilir.
51
Bu durumda uygulanacak yaptırım konusunda bkz. Cenkci, s. 408 vd.
52
Rauf Karasu, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirketlerde Emredici
Hükümler İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009, s. 51. Alm. POK m. 23/5, c. 2.
53
Cenkci, s. 192; Ünal Tekinalp, “Sermayeyi Artırmada ‘Çift Usul’ün Geçerliliği ve
Gerekliliği Sorunu”,
BATİDER
, C. XVIII, S. 4, Y. 1996, (s. 3-7), s. 3 vd. Ne var ki bu
karar, kayıtlı sermaye sisteminin işleyiş kuralları çerçevesinde alınamaz; ortaklık
sermayesinin genel kurul kararıyla artırılması esasına dayanan esas sermaye sis-
temi uyarınca alınabilir. İki sistemin kendine özgü kuralları çerçevesinde birlikte
(aynı anda) uygulanmasına engel olan bir düzenleme bulunmamaktadır. Her iki
sistemde de sermayenin artırılması neticesinde esas sözleşmenin sermayeye iliş-
kin maddesinin ticaret siciline tescil ettirilmesi ve ayıca bu hususun ilan edilmesi
gerektiğinden, sistemlerin birlikte uygulanmasının pay sahipleri ya da üçüncü ki-
şiler açısından bir sakıncası bulunmamaktadır.