328 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
Esra CENKCİ
327
Sonuç olarak gerek Alman gerekse İsviçre hukukunda, kayıtlı ser-
maye sisteminde yeni pay alma hakkının sınırlandırılması konusunda
genel kurulun takdir yetkisi sınırlıdır. Bu konuda somut olay adaleti
ön plana çıkarılmış; her bir sermaye artırımı bakımından sınırlandır-
ma koşullarının değerlendirilmesi yönetim kurulunun takdirine bıra-
kılmıştır.
c. Türk Hukukunda
6762 sa. TTK’nin 394. maddesiyle kıyaslandığında pay sahiplerinin
haklarını daha koruyucu hükümler içeren
43
“rüçhan hakkı” madde
başlıklı
44
TTK’nin 461. maddesinin kaynağı İsv. BK’nin 652b. maddesi-
dir. Hüküm, İsv. BK’den farklı olarak kayıtlı sermaye sistemi de göze-
tilerek kaleme alınmıştır. Şöyle ki hükmün ikinci fıkrasında öncelik-
le esas sermaye sisteminde yeni pay alma hakkının sınırlandırılması
esaslarına yer verilmiştir. Buna göre, genel kurulun sermayenin artı-
rılması kararıyla yeni pay alma hakkının sınırlandırılabilmesi, sınır-
landırma için haklı sebebin bulunmasına ve esas sermayenin en az
yüzde altmışının sınırlandırmayı kabul etmesine bağlıdır. Haklı se-
bep, ortaklık menfaatinin, pay sahiplerinin yeni pay alma hakkından
üstün tutulmasını gerekli kılan objektif bir sebeptir.
45
Haklı sebebe
örnek olarak
46
TTK’de, halka arz, işletmelerin, işletme kısımlarının,
iştiraklerin devralınması, işçilerin şirkete katılması gösterilmektedir
(TTK m. 461/2, c. 2). Bu sayılanlar dışında, ihtiyaç duyulan nakdi sağ-
layacak ya da ortaklık faaliyetlerine katma değer sağlayacak kişinin
ortak kabul edilmesi,
47
pay sahiplerinin kaynak yetersizliği, yatırımcı
Gericke, s. 277, 279, 288).
43
Bkz. Gerekçe, TTK m. 461.
44
Madde başlığı olarak uygulamada yaygın olarak kullanılan “rüçhan hakkı” ifa-
desinin tercih olmasının nedeni, gerekçede, yeni çıkarılan payları almada pay
sahiplerinin önceliğini vurgulamak olarak gösterilmiştir (Gerekçe, TTK m. 461).
Ne var ki maddenin içeriğinde, bazen “rüçhan hakkı”, bazen “yeni pay alma hak-
kı” ifadesi kullanılmak suretiyle kavram kargaşasına yer verildiği görülmektedir.
6762 sa. TTK’de olduğu gibi 6362 sa. SerPK’de de “yeni pay alma hakkı” kavramı,
tercih edilmiştir.
45
Gericke, s. 256.
46
Gericke, s. 256; Zindel/Isler, § 26, Art. 652b, N. 20.
47
Çağlar Manavgat (İsmail Kırca/Feyzan Hayal Şehirali Çelik), Anonim Şirketler
Hukuku, C. 1, Temel Kavramlar ve İlkeler, Kuruluş, Yönetim Kurulu, Ankara,
2013, s. 334.