329 / 473
Kayıtlı Sermaye Sisteminde Yeni Pay Alma (Rüçhan) Hakkının Sınırlandırılması ...
328
çevresinin genişletilmesi, ortaklık borçlarının itfası
48
gibi sebepler de
somut olayın özelliklerinin gerekli kıldığı ölçüde haklı sebep olarak
kabul edilebilir.
49
461. maddede ayrıca yeni pay alma hakkının sınır-
landırılması suretiyle hiç kimsenin haklı görülmeyecek şekilde yarar-
landırılamayacağı ya da kayba uğratılamayacağı hükmü ile sınırlan-
dırma bakımından eşit işlem ilkesinin önemine işaret edilmektedir
(TTK m. 461/2, c. 3).
Esas sermaye sisteminde yeni pay alma hakkının sınırlandırılma-
sı yukarıdaki esaslara bağlandıktan sonra, nisaba ilişkin şart dışında
bu hükmün kayıtlı sermaye sisteminde yönetim kurulu kararına da
uygulanacağı düzenlenmektedir (TTK m. 461/2, c. 4). Sınırlandırma
esaslarının kayıtlı sermaye sisteminde
yönetim kurulu kararları
açısın-
dan geçerli olduğuna vurgu yapıldığından yeni pay alma hakkının
sınırlandırılması ya da kaldırılması için gerekli koşulların bulunup
bulunmadığını, her bir sermaye artırımının gerekliliklerini dikkate
alarak
50
yönetim kurulu takdir etmelidir. Nitekim hükmün hemen
devamındaki yönetim kurulunun yeni pay alma hakkının sınırlandı-
rılması veya kaldırılması gerekçelerini bir raporla açıklayacağına yö-
nelik düzenleme (TTK m. 461/2, c. 5) de bu tespiti güçlendirmektedir.
Zira esas sermaye sisteminde sınırlandırma kararının gerekçesi, genel
kurulda pay sahipleri tarafından takdir edildiğinden yönetim kurulu-
nun şeffaflık ilkesi gereği pay sahiplerini bilgilendirme amacı taşıyan
bu içerikte bir rapor hazırlama yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Ayrıca gerek
“yönetim kurulunun pay sahiplerinin yeni pay alma hakkı-
nı sınırlandırılabilmesi için esas sözleşmeyle yetkilendirilmiş olması”
koşulunu arayan TTK’nin 460/4. maddesi, gerekse “yönetim kurulunun
pay sahiplerinin yeni pay alma hakkının sınırlandırılması
konularında esas
sözleşmeyle yetkili kılınması şarttır” şeklindeki SerPK’nin 18/5. mad-
desi, kayıtlı sermaye sisteminde yeni pay alma hakkının bizzat yönetim
kurulu kararıyla sınırlandırılabileceğine; ancak, bunun için yönetim ku-
rulunun esas sözleşmede yetkilendirilmesi gereğine işaret etmektedir.
48
Can Yaşar Göksoy, “Anonim Ortaklıkta Pay Sahibinin Yeni Pay Alma Hakkının
Kaldırılması”, Bilgi Toplumunda Hukuk - Ünal Tekinalp’e Armağan, C. I, İstan-
bul, 2003, (s. 363-439), s. 419-425.
49
Ayrıca bkz. Yıldız, Eşit İşlem İlkesi, s. 166-168; Zindel/Isler, § 26, Art. 652b, N. 20-
21.
50
Gerekçe, TTK m. 461.