dergi-122

382 / 473

TBB Dergisi 2016 (122) Ayhan DOLUNAY 381
B. Herkesin Yalnız Bir Vatandaşlığı Olmalıdır
“Herkesin mutlaka bir vatandaşlığı olmalıdır” ilkesi, vatansızlığı
önlemeyi amaçlarken; “herkesin yalnız bir vatandaşlığı olmalıdır” il-
kesi ise, çok vatandaşlığı (multi nationality) önlemeyi amaçlamaktadır.
Çok vatandaşlık, bir kişi üzerinde, birden fazla devletin vatandaş-
lık iddiasında bulunmasıdır.39
Bu ilkeye göre kişinin, aynı anda, birden çok vatandaşlığı olması,
istenmeyen bir durum olarak kabul edilmektedir. Çünkü, kişinin birden
çok vatandaşlığa sahip olması, karışıklık yaratabilecektir.40 Herkesin bir
vatandaşlığı olması ilkesi, daha ziyade kişiler açısından önem arz eder-
ken, yalnız bir vatandaşlık ilkesi, daha çok devletler açısından önem
arz etmektedir.
Çok vatandaşlık, doğum anında veya sonradan ortaya çıkabilir.41
Şöyle ki, ana ve babadan birinin ya da her ikisinin vatandaşı oldukları
devlet, kan esasına göre vatandaşlık kazanımını benimsemişse (örne-
ğin, Türkiye ve KKTC gibi) ve çocuk toprak esasının benimsendiği bir
ülkede doğmuş ise (örneğin, ABD), doğum ile birlikte, iki ya da üç va-
tandaşlık kazanmış olacaktır. Diğer yandan, kişi, bir vatandaşlığı var-
ken, telsik (naturalization) yolu ile bir başka vatandaşlığı da kazanmış
ve önceki vatandaşlığını da kaybetmemiş ise, yine çok vatandaşlık söz
konusu olacaktır. Yine, evlilik yolu ile, eşinin vatandaşlığını kazanan
kişi, önceki vatandaşlığını da muhafaza ediyorsa, çifte vatandaşlık söz
konusu olacaktır.
Vatansızlığın önlenmesi için olduğu gibi, çok vatandaşlığın da en-
gellenmesi için uluslararası düzeyde çalışmalar yapılmıştır. Bu husus
< >>,
Vatansızlığın Azaltılmasına Dair BM Sözleşmesi, 1961 (Convention On The Reduc-
tion Of Statelessness), << >, Vatansızlık
Hallerinin Sayısının Azaltılmasına Dair Sözleşme,1973 (Convention To Reduce
The Chamber Of Cases Of Statelessness, 1973), <<
bin/texis/vtx/rwmain?page=search&docid=3decd5ce4&skip=0&query=1973&q
uerysi=stateless&searchin=title&sort=relevance>>.
39 Turhan/Tanrıbilir, s. 30.
40 Rona Aybay, “Çifte Uyrukluk Sorunu”, İnsan Hakları Yıllığı, S. 15/1, Y. 1993, ss.
103. Diğer yandan, bazı devletler, çok vatandaşlığı, siyasal nedenlerle de sakıncalı
bulmaktadır. Örneğin, Bkz. 24.02.1976 tarihli Küba Anayasası, md. 32. Aybay/
Özbek, s. 55.
41 Berki, s. 32.