dergi 123

Adi ve Resmi Senette Sahtelik İddiasının Hukuk Davalarına ve İcra Takiplerine Etkisi

206

her ne kadar sahtelik davasına bakan mahkemenin ihtiyati tedbir yo-

luyla takibin durdurulmasına karar verebileceğini belirtmekte ise de,

bilindiği gibi takipten sonra açılan menfi tespit davasında borçlunun

takibi durdurabilmesi için takibe konu alacağın %115’i tutarında temi-

nat yatırması gerekmektedir. Senette yazılı miktarın yüksek olduğu

hallerde, sahtelik iddiasında bulunan taraf gerekli teminatı bulama-

yacak ve ilerde sahtelik davasını kazansa bile, malvarlığı haczedilip

satılmış olacaktır (İİK.m.72/3). Dolayısıyla, bu soruna çözüm ararken

alacaklı ve borçlunun menfaatlerinin telif edilmesi gerekir. Bunun için

ise HMK.m.209 hükmünün hem sahtelik davasında hem de icra takip-

lerinde uygulanması gerektiği kanaatindeyiz.

Sahtelik davası açılmasının icra takiplerini kendiliğinden dur-

durması konusundaki temel endişe, kötü niyetli borçluların asılsız

sahtelik davaları açmak suretiyle kambiyo senetlerine özgü takipleri

akamete uğratmaları olasılığıdır. Halbuki sahtelik davasının kambiyo

senetlerine özgü takipleri durdurması Türk hukukunda ilk kez gün-

deme gelmemektedir. İcra ve İflâs Kanununun kambiyo senetlerine

özgü takipleri düzenleyen hükümleri, HMK.m.209 hükmünün mu-

adili sayılabilecek olan 1086 sayılı HUMK.m.317 hükmü yürürlükte

iken de vardı. HUMK.m.317 hükmü uyarınca hukuk mahkemesinde

görülen sahtelik davasında bilirkişi incelemesi yapılmasına ve ta-

nık dinlenmesine karar verildiği takdirde kambiyo senetlerine özgü

takip olduğu yerde duruyordu. Bugün itibariyle tek değişen husus,

sahtelik davası açılmasının doğurduğu etkinin geriye çekilmiş olma-

sıdır. HMK.m.209 hükmü sahte belgelere dayanarak aleyhinde icra

takibi yapılan veya dava açılan iyi niyetli kişileri korumak için sevk

edilmiştir. Ancak, anılan hükümde alacaklıların menfaatlerinin hiç

gözetilmediği de söylenemez. Kanun koyucu kötü niyetli borçluların

sahtelik davası açarak aleyhlerinde başlatılan icra takiplerini akamete

uğratmalarını önleyecek bir enstrümana da Kanunda yer vermiştir.

Nitekim HMK.m.209/3 hükmünde senet sahibinin haklarının korun-

ması için gerektiğinde ihtiyati tedbir talep edebileceği kabul edilmiş-

tir. Buna göre, sahtelik davası açıldığında icra takipleri kendiliğinden

dursa bile, bu etki ilanihaye devam edecek değildir. Yargılama sıra-

sında sahtelik iddiasının veya davasının asılsız ya da kötü niyetli ol-

duğu anlaşıldığı takdirde, alacaklı ilk derece mahkemesinin esas hak-

kındaki hükmünü vermesini beklemeksizin duran takiplere ihtiyati