262 / 497
TBB Dergisi 2016 (123)
Mehmet Ali AKSOY
261
ne hizmet etmesi açısından önem arz eder.
7
Hukukumuz açısından
para ve teminat alacaklarına ilişkin bir takibin sonucunun garanti al-
tına alınması için başvurulması gereken yol ihtiyati hacizdir. İhtiya-
ti haczin konusu para alacağının garanti altına alınması olduğu için
ihtiyaten haczedilen mal üzerinde her hangi bir çekişme söz konusu
olmadığı gibi mallar tedbirin veya bir davanın konusu da değildir.
8
Alacak dışında kalan borçluya ait ve haczedilebilir mal ve haklar üze-
rine ihtiyati haciz konur.
9
Borcun ödenmemesi durumunda ihtiyati
haciz kesin hacze dönüşür ve mallar satılır; bedeli alacaklıya ödenir.
10
Bu nedenle ihtiyati haciz koruyucu ve güvence sağlayıcı bir fonksiyo-
nu yerine getirir.
11
Deniz hukuku anlamında ise ihtiyati haciz; bir deniz alacağının
12
teminat altına alınması için, mahkeme kararı ile geminin alıkonulma-
sı veya seferden men edilmesi suretiyle borçlunun tasarruf alanından
çıkarılmasını ifade eder. Bu anlamda geminin ihtiyati haczi kavramı
İİK anlamında ihtiyati haciz yanında sınırlı sayıdaki ayni ve şahsi ta-
lep haklarının güvence altına alınması için başvurulan geçici hukuki
himaye tedbiri olarak gemiye el konulmasını da içerir niteliktedir. Bu
nedenle gemilerin ihtiyati haczi, icra iflas hukukunda olduğu şekilde
takip yolunun güvence altına alınması için başvurulan geçici hukuki
himaye tedbiri olma niteliği yanında yargılama konusunun güvence
altına alınması başvurulacak yegâne himaye tedbiri olması açısından
ihtiyati hacze ilişkin özellikleri de bünyesinde bulundurur. Bu nedenle
gemilerin ihtiyati haczi deniz icra hukukuna ilişkin teknik bir kav-
ramdır.
13
Bu kapsamda liman başkanlığı tarafından gemiye izin kâğıdı
verilmeyeceği gibi hareketine de engel olunur.
14
7
Ergun Önen, “İhtiyati Haczin Kaldırılması Davası”,
Ankara Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Dergisi
1980 C. 37 S. 1-4 s. 251-280, s. 252.
8
Yılmaz, s. 177
9
Önen, s. 252
10
Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 433.
11
Önen, s. 251
12
Geminin ihtiyati haczine yalnızca kanunda deniz alacağı olduğu tahdidi şekilde
belirtilen alacaklar için başvurulabilir. Ayrıca söz konusu alacakları elde etmek
için geminin yalnızca ihtiyati haczine başvurulabilir. Başka bir yolla geminin
seferden men edilmesi söz konusu değildir.
13
Pekcanıtez/Atalay/Özkan/Özekes, s. 530.
14
Fahiman Tekil, Deniz Hukuku, Alkım Yayınları, İstanbul, 1998, s. 458.