264 / 497
TBB Dergisi 2016 (123)
Mehmet Ali AKSOY
263
1353/1 kapsamında yasaklanan ihtiyati tedbir konulması değil ihtiyati
tedbir yoluyla geminin seferden alıkonulmasıdır. Bu nedenle söz ko-
nusu TTK düzenlemesine rağmen geminin aynına ilişkin uyuşmaz-
lıklarda geminin mülkiyetinin devrinin yasaklanması gibi “sakıncayı
ortadan kaldıracak veya zararı engelleyecek” geminin seferden men’i
sonucunu doğurmayan diğer ihtiyati tedbir kararları alınabilmelidir.
Zira TTK düzenlemesinde geminin mülkiyetine veya gemi üzerindeki
ayni hakka ilişkin uyuşmazlıklarda da geminin ihtiyati haczi yolu-
na gidilmekle birlikte istenen sonuç elde edilmeyebilecektir. Örneğin
ihtiyati haciz her ne kadar ilgili sicillere şerh verilse de şerhin devri
kısıtlayıcı bir etkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle şerhe rağmen borç-
lu icra dairesinin veya alacaklının onayına ihtiyaç olmaksızın hacizli
gemiyi üçüncü bir kişiye devredebilir. Ancak bu durumda satın alan
kişi gemiyi hacizle birlikte satın almış olur. Gemisinin satılmasını iste-
miyorsa alacağı ödeyerek gemisini elde eder. Gemi üzerindeki ayni bir
hakka ve özellikle mülkiyete ilişkin uyuşmazlıklarda ise davayı kaza-
nan kişi malın mülkiyetini elde edecektir. Bu durumda söz konusu kişi
gemiyi borcu ödeyerek dahi elince bulunduramayacaktır.
22
Bu nedenle
devralan kişinin gemiyi ihtiyati hacizle birlikte devralmasının hiçbir
pratik önemi olmayacaktır.
2. İHTİYATİ HACZİN ŞARTLARI
Gemi üzerinde ihtiyati haciz kurulabilmesi için öncelikle bir de-
niz alacağının mevcut olması ve alacağın muaccel olması gerekir. Zira
ihtiyati haciz ancak bir deniz alacağı için kurulabilir. Ayrıca üzerinde
ihtiyati haciz kurulabilecek bir geminin mevcut olması, alacaklı tara-
fından teminat gösterilmesi ve ihtiyati haczi tamamlayan merasimin
yerine getirilmesi de ihtiyati haciz kurulmasının diğer şartlarını oluş-
turmaktadır.
DHD
Özel Sayı Ocak 2006 1-297, s. 275; Barış Peker, “Türk Hukukunda Gemilerin
İhtiyati Haczi” İstanbul 2010 (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), s. 71; Sevilay
Kuru, “TTK Tasarısının Deniz Ticareti Kitabındaki Cebri İcra Hükümlerine
İlişkin Görüşler”,
DHD
Özel Sayı, Deniz Hukuku Derneği Yayınları, İstanbul
2006, 385-408, s. 390; Atamer Kerim, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Deniz
Hukukunda Cebri İcra, Arıkan Yayınları, İstanbul 2006 (Sonraki atıflar: Atamer,
Cebri İcra, şeklindedir) s.282.
22
Yılmaz, s. 254.