298 / 497
TBB Dergisi 2016 (123)
Mehmet Ali AKSOY
297
ğinin ve alacaklının artık gemiyi rehinin paraya çevrilmesi suretiyle
takip edemeyeceğinin kabulü gerekir.
143
5.2. Teminat Karşılığında Gemi Üzerindeki İhtiyati Haczin
Kaldırılması
Teminat gösterilmesi ile alacaklı kolay paraya çevrilebilen bir te-
minata kavuşacağı için daha avantajlı bir durum elde ederken borçlu
da gemisini işletme olanağı elde edeceği için teminat gösterilmesinin
donatan yanında yükle ilgili kişiler ve yolcular gibi kimseler içinde
avantajları söz konusudur.
144
Geminin maliki veya borçlu, geminin de-
ğerini geçmemek kaydıyla, deniz alacağının tamamı, faizi ve giderler
için yeterli teminat göstererek, ihtiyati haczin kaldırılmasını mahke-
meden isteyebilir. Takibe başlandıktan sonra bu yetki, icra mahkeme-
sine geçer (TTK m. 1371/1). Teminatın üst sınırını haczedilen geminin
değeri oluşturur. Ancak düzenlemede borç karşılığı ihtiyati haczin
kaldırılması söz konusu olduğu ve teminata diğer alacaklılar iştirak
edemeyeceği için verilen teminatın talep edilen alacak miktarı ve mas-
rafları tutarını da geçmemesi gerekir.
145
Belirtilen teminatın verilmesi durumunda gemi üzerindeki fiili ih-
tiyati haciz durumu sona erer. Ancak bu durum tümüyle ihtiyati haciz
statüsünün kalktığı anlamına gelmez; gemi üzerinden kalkan ihtiyati
haciz teminat üzerinde devam etmektedir. Yani bu durumda ihtiyati
haciz gerçekte kalkmamakta; ihtiyati haczin konusu değişmektedir.
146
Gemi üzerindeki ihtiyati haciz kalktığı için ihtiyati haczinin kaldırıl-
dığı; TTK m.1366’de sayılan kurumlara bildirilir ve ihtiyati hacze iliş-
kin sicildeki kayıt silinir (TTK m. 1371/2). Söz konusu düzenlemeden
yalnızca borçlu yararlanabilir. Teminat karşılığında geminin donatana
veya üçüncü bir kişiye bırakılmasından farklı olarak (TTK m. 1370/1;
İİK m 263) üçüncü kişilere söz konusu düzenlemeden yararlanma
imkânı tanınmamıştır (TTK m. 1371; İİK m. 266).
147
143
Çağa/Kender, s. 121.
144
Çağa/Kender, s. 119, Ülgener, s. 13.
145
TTK düzenlemesinde yer almamakla birlikte 1999 Tarihli Sözleşmede teminatın
sınırını ihtiyati haciz talep edilen alacak miktarının oluşturacağı açıkça düzenlen-
miştir Bakınız 1999 Tarihli Sözleşme m 4/5/a,b.
146
Önen, s. 255.
147
Çağa/Kender, s. 122.