293 / 497
Gemilerin İhtiyati Haczi
292
rak haczedilen gemiyi kesin veya ihtiyati olarak haczettirebilir ve bu
durumda bakiyeye değil hacze katılırlar.
İhtiyati haciz kesin hacze dönüşmeden önce ihtiyaten haczedi-
len gemi borçlunun diğer bir alacaklısı tarafından kesin olarak hac-
zedilmesi durumunda ihtiyati haciz sahibi alacaklı söz konusu hacze
kendiliğinden ve muvakkaten iştirak eder. İhtiyati haciz alacaklısının
alacağı aynı zamanda bir deniz alacağı teşkil etmediği sürece hacze
iştiraki İİK m. 100 deki şartları taşımasına bağlıdır.
126
Bu durumda ihti-
yati haciz sahibinin alacağının İİK m. 100’de belirtilen şartları taşıması
şartıyla satış bedeli vezneye girmeden önce icrai hacze dönüşürse bir-
den fazla kesin haczin iştiraki söz konusu olur (İİK m. 268). Gemi ala-
caklısı hakları ise hacizden önce veya sonra doğmasına bakılmaksızın
hacizden önce gelir.
127
Gemi rehini ile temin edilen alacaklarda da gemiye el konulması
ihtiyati hacizle sağlanır. Rehinle temin edilmiş alacaklar ile diğer ala-
caklar açısında iştirak söz konusu olmaz. Bu nedenle rehin hakkı söz
konusu alacaklardan önce gelir. Rehinden önce konulmuş ihtiyati veya
icrai haciz bulunması halinde ise kamu alacakları dâhil hiçbir haciz
rehinden önceki hacze iştirak edemez (m. 268, I).
Borçluya ait gemiye birden fazla ihtiyati haciz konması durumun-
da ise ilk önce kesin hacze dönüşen ihtiyati haczi ilk haciz kabul edilir
ve diğer ihtiyati haciz alacaklıları İİK m. 263 hükümlerine göre söz
konusu hacze geçici iştirak eder.
128
126
İİK m. 268’de 2003 Tarihinde yapılan değişiklikten önce ihtiyati haciz koyduran
alacaklının hacze iştiraki için İİK m. 100 deki şartları taşıması gerekip gerekmediği
doktrinde tartışma konusu olmuştur. Postacıoğlu’na göre muvakkat iştirak duru-
munda iştirakin kabulü m 100 de belirtilen şartlara tabi değildir. Yani İİK m.264’e
göre ihtiyati haciz hakkı düşmedikçe ona ayrılan paranın diğer alacaklılara veril-
mesi mümkün olmaz. Postacıoğlu, İcra Hukuku, İstanbul 1967, s 391-392.belirtilen
görüşe uygun olarak Tekil’de bu durumda geminin haczinin ilgili sicillere şerh
verileceği ve söz konusu şerhin üst sırada yer alacak yeni deniz alacaklarının do-
ğumu engelleyeceği ancak şerhin rüçhan hakkı bulunduğu için gemi alacakları
açısından her hangi bir önemi bulunmadığı görüşündedir. Tekil, s. 459. Akyazan
ve Kuru’ya göre ise ihtiyati haciz koyan alacaklının hacze katılması m 100 deki
şartları taşımasına ve ihtiyati haczin kesin hacze dönüşmesine bağlıdır. Bu du-
rumda ihtiyati haciz alacaklısı kendiliğinden ve geçici olarak hacze iştirak eder
Akyazan, s. 60; Baki Kuru/ Ramazan Arslan/ Ejder Yılmaz, İcra İflas Hukuku,
Yetkin Yayınları, Ankara, 2002, s. 432.; s 447 Atamer, Cebri İcra, s. 319.
127
Çağa/Kender, s. 113.
128
Ahmet Değnekli, “İİK’NIN 268. Maddesinde 4949 Sayılı Kanun’la Değişiklik