297 / 497
Gemilerin İhtiyati Haczi
296
ki tasarruf yetkisi kısıtlanmamıştır. Borçlu istenildiğinde gemiyi veya
teminatı iade ile yükümlüdür. Alacak teminattan karşılanınca amaç
da gerçekleşmiş olur.
141
Bu durumda gemi ile teminat arasında kader
birliği vardır ve ihtiyati haczin devamı için açılan davanın sonunda,
teminatın alacaklıya ödenmesine karar verilse dahi,
teminat olarak
yatırılan para icra veznesinden çekilene kadar, diğer deniz alacaklıla-
rı hacze katılabilir (TTK m. 1370/3). İhtiyati haciz konulması yeni de-
niz alacaklarına imkân verecek şekilde yorumlanmayacağı ve ihtiyati
haciz hakkı sahibinin alacak üzerinde takip giderleri dışında rüçhan
hakkı bulunmadığı için diğer alacaklılar bakiyeye değil İİK m. 100’e
göre hacze iştirak eder.
142
Düzenlemeden de açıkça anlaşılabileceği gibi gemi teminat karşı-
lığında borçlu veya borçlu dışında geminin kendisinde bırakılmasın-
da menfaati olan üçüncü kişilere bırakılabilir. Özellikle TTK’de deniz
alacağı olarak belirtilen alacaklardan geminin mülkiyeti veya zilyet-
liğine (1352/1/t) ve geminin ortak malikleri arasında çıkan, geminin
işletilmesine ya da gemiden sağlanan hasılata (1352/1u) ilişkin uyuş-
mazlıklarda ihtiyaten haczedilen geminin, zilyedi olan kişiye yeterli
teminat karşılığında bırakılabileceği düzenlenmiştir (TTK m. 1370/4).
Söz konusu alacakların açıkça düzenlenmesinin nedeni, belirtilen
alacaklarda geminin kendisinin ihtiyati haczin konusu olduğu için
ihtiyati haczin uygulanabilirliliği konusunda tereddüde yer verme-
mektir. Zira belirtilen alacaklarda geminin kendisi ihtiyati haczin
konusu olduğu ve muhafazası önem arz edeceği için teminat karşılı-
ğında geminin üzerindeki haczin kaldırılmasına karar verilememesi-
ne rağmen teminat karşılığında donatana veya üçüncü bir kişiye bı-
rakılmasına izin verilmektedir. Ancak geminin teminat karşılığında
serbest bırakılmasının istenebileceği alacaklar belirtilen alacaklarla
sınırlı değildir.
Bir gemi alacağının söz konusu olması durumunda gemi üzerin-
deki ihtiyati hacizle birlikte rehin hakkının da teminat üzerine geçti-
141
Yılmaz, s. 1166.
142
Atamer’e göre ise diğer alacaklılar bakiyeye iştirak eder (Bu durumda güvencenin
alacaklıya verilmesine karar verilirse ilgili kişilerin haciz hakkı düşer; ihtiyati haczi
koyduran alacaklının alacağının kısmen veya tamamen reddedilmesi durumunda
ise güvencenin serbest kalan miktarı diğer alacaklılara ayrılır) Atamer, Cebri İcra,
s. 319.