299 / 497
Gemilerin İhtiyati Haczi
298
TTK m 1371’e göre teminat verilmesi suretiyle gemi üzerindeki
ihtiyati haczin kaldırılması durumunda teminatın verilmesiyle gemi-
nin serbest kalacağı ve ihtiyati haczin teminat üzerinde devam edece-
ği için deniz alacağı ile gemi bağımsızlaşmıştır. Bu nedenle geminin
daha sonraki mukadderatı alacaklıyı ilgilendirmez. Bu durumda ör-
neğin ihtiyati haczin devamı için açılan davanın sonunda, teminatın
alacaklıya ödenmesine karar verilirse, teminat karşılığında geminin
donatana veya üçüncü bir kişiye bırakılmasından farklı olarak, diğer
deniz alacaklıları söz konusu teminat üzerine haciz koyduramaz (yani
diğer alacaklılar hacze değil bakiyeye katılır) (TTK m. 1371/3). Belir-
tilen düzenlemeye başvurularak geminin işletmeye devamı halinde
gemi alacaklılarının hakkı her ne kadar diğer deniz alacaklılarının
hakkından önce gelecekse de diğer deniz alacaklıları söz konusu te-
minattan yararlanamaz.
TTK’de deniz alacağı olarak belirtilen alacaklardan geminin mül-
kiyeti veya zilyetliğine (1352/1/t) ve geminin ortak malikleri arasında
çıkan, geminin işletilmesine ya da gemiden sağlanan hâsılata (1352/1u)
ilişkin uyuşmazlıklarda geminin kendisinin ihtiyati haczin konusu-
dur. Bu nedenle TTK düzenlemesinde açıklık olmamasına rağmen söz
konusu alacaklar açısından teminat karşılığında gemi üzerinde ihti-
yati haczin kaldırılmasına karar verilememeli, teminat karşılığında
geminin malike veya üçüncü kişiye bırakılması yoluna gidilmelidir.
Gemi rehiniyle teminat altına alınmış bir alacağın söz konusu ol-
ması durumunda rehin hakkı aynı derecede teminat üzerine geçer. Bu
durumda rehin alacaklısı alacağını teminattan elde etmek zorunda
kalır ve rehinin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapamaz.
148
5.3. İhtiyati Haczin Kalkması
Teminat verilmesi durumunda ihtiyati haciz statüsü kalkmamak-
ta ya teminat üzerinde devam etmekte veya teminat karşılığında gemi-
nin işletilmesin önü açılmaktadır. İhtiyati haczin tamamen kalkması
ise ihtiyati haczi tamamlayan merasime başvurulmaması, vazgeçme,
dosyanın işlemden kaldırılması ve mahkemece istem üzerine ihtiyati
148
Rayegan Kender/Ergon Çetingil Deniz Ticareti Hukuku: Takip Hukuku ve Deniz
Sigortaları İle Birlikte: Temel Bilgiler, On İki Levha,İstanbul, 2009, s. 244.