Dergi(124)

326 / 561

TBB Dergisi 2016 (124) Yunus Emre YILMAZOĞLU 325
Vergilendirme ilişkisinin vergi hukukunu teşkil eden bu maddi ve
şekli kurallara uygun bir düzen içinde yürütülmesi gerekir.
Türk vergi sisteminde gelir, kurumlar, veraset ve intikal, katma
değer vergisi gibi belli başlı vergiler, verginin hesaplanmasında esas
alınacak matrahın yükümlü tarafından saptanıp bildirilmesine da-
yanmaktadır. 2 Vergi idaresine de beyanın doğruluğunu araştırıp tes-
pit etme ve verginin ödenmesini sağlama hususunda yetki tanınmış-
tır. Ancak vergilendirme ödevlerine aykırı davranışların yaptırıma
bağlanmadığı bir vergilendirme sisteminde vergi ile ilgili ödevlerin
hukuka uygun şekilde yerine getirileceğini beklemek ve bu hususta
denetimin yeterli bir çözüm olduğunu savunmak3 mümkün değildir.
Bu gerçeği gören kanun koyucu, maddi ve şekli vergi hukuku
kuralları ile şekillenen vergi düzenini korumak ve vergi ödevlerinin
yerine getirilmesini sağlamak amacıyla4 vergi ödevlerini ihlal eden fi-
illeri suç ve kabahatler hukukuna başvurarak yaptırıma bağlamıştır.
Bu düzenlemelere VUK’un Dördüncü Kitabında yer verilmiştir. 5
Kanun’da vergi suç ve cezaları, ceza hukuku anlamında vergi suç
ve cezaları (madde 359-363) ile idare hukuku anlamında vergi suç ve
cezaları (kabahat ve yaptırımları) (madde 341-355) olmak üzere birbi-
rinden farklı hukuki rejime tabi iki ayrı grupta düzenlenmiştir.6 Hu-
kuki rejim farklılığına bağlı olarak her iki tür hukuka aykırılık hali
ve karşılığında öngörülen yaptırımlar doktrinde ayrıntılarıyla incelen-
miştir. Bu tespitler7 topluca irdelendiğinde şu sonuçlara ulaşılabilir:
Değişiklikleri İşlenmiş 22. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2013, s:2
2 Öncel-Kumrulu-Çağan, age., s: 96
3 Funda Başaran Yavaşlar, “İdari Nitelikli Vergi Suç ve Cezaları”, Danıştay ve İdari
Yargı Günü, 138. Yıl Sempozyumu, 11-12 Mayıs 2006, Danıştay Tasnif ve Yayın
Bürosu Yayınları, No:76, Danıştay Matbaası 2008 (131-178), s:131
4 Vergi Ceza Hukuku’nun amacı, korunan menfaatler temel alınarak ikili bir ayrım
içinde de incelenmektedir. İlk elde amaç “vergi sisteminin hukukun öngördüğü
şekilde işlemesini ve böylece vergi geliri elde edilmesini” sağlama biçiminde be-
lirlendiğinde, korunan menfaat “hazine ve buna bağlı olarak kamu yararı” olmak-
tadır. Ancak bireyi ihmal etmeyen bir bakış açısıyla amaç “herkesin vergi ödevini
yerine getirmesini sağlama” biçiminde tespit edildiğinde “dürüst mükelleflerin
hukuki menfaatleri” de korunmaktadır. Funda Başaran Yavaşlar, “Vergi Ceza
Hukuku’ndaki Değişim Süreci ve Bu Sürecin Vergi Ceza Sistemine Etkileri”, Vergi
Sorunları Dergisi, Şubat 2008, s:233 )
5 Yavaşlar, “İdari Nitelikli...”, s:131
6 Yavaşlar, “İdari Nitelikli...”, s:131-132
7 “Kabahatler Kanunu Gerekçesi”
yil01/ss56.pdf), “Yavaşlar, “İdari Nitelikli...”, s:132” ve “Şafak Ertan Çomaklı-
Ahmet Ak, Vergi Ceza Hukukunda Suç ve Kabahatler, Erzurum Barosu, Mart