Dergi(124)

Serbest Bölgede İstisnaya Tabi İşçi Ücretlerinden Terkin Edilen Gelir Vergisi Tutarı...

412

göre statüleri ile buna bağlı hak ve edimleri incelenecek, ardından is-

tisna tutarının işverene ait olması gerektiği yönündeki görüşlere yer

verilerek, bu görüşe dayanak gerekçeler değerlendirilecektir.

1.1. Tarafların Hukuksal Statüleri ile Hak ve Edimleri

İşçinin devlet tüzel kişiliği içindeki vergi idaresi ile girdiği yüküm-

lülük ilişkisi GVK 2 ve 61. maddelerine dayanmaktadır. Kanun’un 2.

maddesiyle dolaylı olarak ücretlerden gelir vergisi alınacağı düzenlen-

mekte, 61. maddesinde ise gelirin tanımı yapılmaktadır. Buna göre, “

iş-

verene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen

para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler

” olarak ta-

nımlanan ücret üzerinde vergilendirme işlemi yapılmakta ve işlem be-

yan ve tahsil süreci açısından da diğer gelir türlerinden ayrılmaktadır.

Gerçekten GVK 94. maddesi, işverenlere (hizmet erbabı olarak

söz ettiği) işçilerinin ücretlerinden gelir vergisi kesintisi yapmakla so-

rumlu tutulmaktadır.

Bu durumda, diğer mükelleflerden farklı olmak

üzere, ücretliler elde ettikleri gelir nedeniyle vergi dairesiyle doğru-

dan muhatap olmamakta, vergi dairesine bir beyanname vermemekte

ve bizatihi bir ödeme yapmamaktadır. İşçilerin aylık ücretleri üzerin-

den hesaplanacak vergi işveren tarafından işçi ücretinden kesilmekte,

işçiye bu kesintiden arta kalan tutar ücreti tediye edilirken, kesilen ge-

lir vergisi işçi adına işveren tarafından vergi dairesine ödenmektedir.

Bu durumda işveren, Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 8. madde-

sinde

verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap

olan kişi

olarak tanımlanan vergi sorumlusu statüsünde bulunmakta,

devletle ücretli işçi arasındaki ilişkideki rolü de, vergi yükümlüsü iş-

çiye ait ücretten kesilen verginin devlete aktarılması çerçevesinde bir

aracılıktan ibaret olmaktadır. Dolayısıyla vergi sorumlusu işverenin

işçiden kesilerek devlete aktarılan gelir vergisi tutarı üzerinde hiçbir

hak sahipliği bulunmamakta, sadece kesilen bu tutarı doğru bir bi-

“Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret

şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletme-

leri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mec-

bur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zırai işlet-

me hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri

(avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak

sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar: 1.Hiz-

met erbabına ödenen ücretler”