479 / 561
Tasarrufun İptali Davalarının Kamu İcra Hukuku ve Genel İcra Hukuku Çerçevesinde Özel...
478
IV- GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
6183 sayılı Kanun’un 24. maddesi ve takip eden maddelerinde dü-
zenlenen iptal davasının açılabilmesi için amme borçlusunun idare ta-
rafından kendisinden mal beyanında bulunması istendikten sonra sü-
resi içerisinde mal beyanında bulunmamış olması veya hacze elverişli
malı olmadığını bildirmesi ya da mal beyanında bulunmakla beraber
beyan ettiği malın takdir edilen değerinin borcuna yetmediğinin an-
laşılması gerekir. Amme alacağının kesinleşmiş ve ödenmemiş olması
şarttır. Hakkında takibat kesinleşen amme borçluları aciz halinde sa-
yılır. 6183 sayılı Kanun’a göre aciz belgesi düzenlenmesi zorunluluğu
yoktur. Haciz tutanağı aciz belgesi yerine geçer.
175
Tasarrufun iptali davaları kişisel hakka dayalıdır, davaya konu
olan malın ayni ile ilgili değildir. Tasarrufun iptali davasının amme
alacaklısı lehine sonuçlanması durumunda hukuken geçerli olan bir
akit hükümsüz hale gelir. Borçlu ile üçüncü kişi arasındaki mevcut
sözleşme hukuken geçerlidir. Tasarrufun iptali istemiyle açılan bir da-
vada, mahkemece iptal yönünde karar verilirse, alacaklı amme idaresi
davaya konu malın üzerinde cebri satış yoluyla hakkını alma yetkisi-
ne sahip olur. Dava konusu olan mal gayrimenkul olduğu takdirde,
amme alacaklısı borçlunun üçüncü kişiye sattığı bu mal üzerindeki
tapu kaydının düzeltilmesine gerek olmaksızın (tapu iptali gerekmek-
sizin) haciz ve satış işlemini gerçekleştirir. Elde edilen tutardan amme
alacağı satış masrafları vb. çıktıktan sonra geri kalan parasal tutar var
ise, tapu maliki üçüncü kişiye verilir. Tasarrufun iptali yönünde karar
veren mahkeme amme alacağının asıl ve ferilerine yetecek miktarda
tasarrufun iptaline karar vermek durumundadır. Amme borçlusunun
yaptığı tasarrufun amme alacağını aşan kısmının iptali söz konusu
değildir.
Amme alacaklarının beyanı ve/veya ödenmesi konusunda bir
ihtilaf çıkıp, sorun yargıya intikal ettiğinde, kamu alacağının kanun-
larda belirtilmiş ve ödemenin yapılması gereken normal ödeme sü-
resi değişecek, bazen ödeme süresi bir veya birkaç yıl ileri bir tarihe
kayabilecektir. İdarenin iptal davası açarken normal ödeme süresine
göre mi, yoksa uyuşmazlık konusu olması nedeniyle ötelenmiş ödeme
175
Yarg. 15. HD, 24.06.2003, 2003/1643-3472, (Kazancı İçtihat Programı).