49 / 561
Türkiye’de Bulunan Suriyelilere Uygulanan Geçici Koruma Statüsü...
48
Tamamlayıcı koruma, geçici korumadan farklı bir statüdür.
137
Geçici koruma, kitlesel akınlar durumunda belirli bir süreyle sınırlı
olarak acil bir koruma sağlanması iken tamamlayıcı koruma, acil ve
geçici bir uygulama değildir.
138
Tamamlayıcı koruma, Türk hukukunda ilk kez YUKK’da düzen-
lenmiştir. Ancak Türkiye’nin taraf olduğu bazı milletlerarası anlaş-
malarda, tamamlayıcı korumaya ilişkin hükümler bulunmaktadır. Ta-
mamlayıcı korumaya ilişkin çeşitli hükümler içeren Türkiye’nin taraf
olduğu bazı milletlerarası anlaşmalar ve ilgili hükümleri ise şunlardır:
1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi’nin 33. maddesine göre, “Hiçbir
âkit devlet, bir mülteciyi, ırkı, dini, vatandaşlığı, belli bir sosyal gruba
mensubiyeti veya siyasî fikirleri dolayısıyla, hayat ve hürriyetinin teh-
dit edileceği ülkelerin sınırlarına, her ne şekilde olursa olsun sınır dışı
veya iade edemez.”
139
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin işkence yasağına dair 3.
maddesine göre, hiç kimse işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı
ceza veya işlemlere tâbi tutulamaz.
İşkenceye ve Diğer Zalimane Gayriinsanî veya Küçültücü Muame-
le veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin 3. maddesine
göre, hiçbir Taraf Devlet bir şahsı, işkenceye tabi tutulacağı tehlike-
sinde olduğuna dair esaslı sebeplerin bulunduğu kanaatini uyandı-
ran başka devlete geri göndermeyecek, sınır dışı etmeyecek veya iade
etmeyecektir. Bu gibi esaslı sebeplerin bulunup bulunmadığını tayin
maksadıyla, yetkili merciler, söz konusu devlette mümkün olduğu
kadar sistemli biçimde yaygın, açık seçik ve kitlesel insan hakları
ihlâlleri bulunup bulunmadığı dahil tüm ilgili hususları göz önünde
tutacaktır.
Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi’nin 3. maddesi uya-
137
Ekşi, Geçici Koruma Yönetmeliği, s. 67; Kaya/Yılmaz Eren, s. 33.
138
Ekşi, Yabancılar ve Uluslararası Koruma, s.49; Ekşi, Geçici Koruma Yönetmeliği,
s. 67; Kaya/Yılmaz Eren, s.33.
139
Ancak 32. maddenin 2.fıkrasına göre, bulunduğu ülkenin güvenliği için tehlikeli
sayılması yolunda ciddi sebepler bulunan veya özellikle ağır bir adi suçtan dolayı
kesinleşmiş bir hükümle mahkûm olduğu için söz konusu ülke açısından tehlike
oluşturmaya devam eden mülteci, geri gönderilmeme hakkından yararlanmayı
talep edemez.