45 / 561
Türkiye’de Bulunan Suriyelilere Uygulanan Geçici Koruma Statüsü...
44
açıdan henüz mülteci statüsü kazanmamış kişiler arasında ayrım ya-
pılmaksızın, “mülteci” terimi kullanılmıştır. Ancak bu hukukî statü
farkının giderek önem kazanması sonucunda, 1977 yılından itibaren,
“mülteciler” ve “yer değiştiren kişiler”den söz edilmeye başlanmıştır.
122
Sığınmacıya sağlanan hak ve olanaklar, mülteciye oranla sınırlı bir
düzeydedir.
123
Sığınmacı olmak, sığınılan ülkenin yasalarından mülte-
ciler gibi sürekli olarak yararlanılmasını öngörmeyen, kısa süreli bir
barınma durumudur.
124
Bu kategoride, sığınma hakkı istedikleri ülke-
de belirli süreli oturma izni almış insanlar yer almaktadır.
125
Dolayı-
sıyla başvuruları kabul edilinceye kadar bütün sığınmacıların “varsa-
yımsal mülteci” kabul edilmesi gerektiği savunulmaktadır.
126
YUKK’da yer alan “şartlı mülteci” terimi, bu kanunun yürürlüğe
girmesinden önce “sığınmacı” olan yabancılardır.
127
Mülteci ile sığın-
macı ayrımı terim değişikliğine uğramıştır.
128
YUKK’da yer alan şartlı
mültecilik statüsü, 1994 tarihli Yönetmelik’deki sığınmacı kavramı ye-
rine getirilmiştir. Bir yabancının Türkiye’de şartlı mültecilik statüsü
kazanabilmesine dair aranan esasa ilişkin şartlar mültecilik statüsün-
de aranan şartlarla aynıdır. Tek fark Türkiye’nin 1951 tarihli Cenev-
re Sözleşmesi ve 1967 tarihli Ek New York Protokolü’nde devam eden
coğrafî sınırlama nedeniyle, buna neden olan olayların Avrupa ülke-
leri dışında meydana gelmesinin aranmasıdır. Bu açıdan uluslararası
belgelerde yer alan sığınmacı kavramı ile ulusal hukukta yer alan şart-
lı mülteci deyimi farklılık taşımaktadır.
129
122
Hüseyin Pazarcı, Uluslararası Hukuk Dersleri II. Kitap, Ankara 1989, s.210. Bu-
nunla birlikte, bir devletin ülkesi içinde çeşitli nedenlerle yer değiştirmek zorunda
kalan kişiler için de “yer değiştirmiş kişiler” deyiminin kullanılması birtakım kav-
ram ve terim karmaşasına yol açmıştır. Özkan, s.125.
123
Aybay/Dardağan Kibar, s.20; François Bouchet-Saulnier, İnsancıl Hukuk Sözlü-
ğü, İstanbul 2002, s.252.
124
Mehmet Özcan, Avrupa Birliği Sığınma Hukuku, Ortak Bir Sığınma Hukukunun
Ortaya Çıkışı, Ankara 2005, s.22; Mesut Odman, Mülteci Hukuku. Ankara 1995,
s.189.
125
Pazarcı, mülteci ve sığınmacı terimlerini aynı anlamda ele almakta, başvuruları
reddedilebilecek ve sığınma hakkı istedikleri ülkede belirli süreli oturma izni al-
mış kişiler için “sığınma arayan” terimini kullanmaktadır. Pazarcı, s.211.
126
Dünya Mültecilerinin Durumu, 1997-1998, Bir İnsanlık Sorunu, BMMYK Yayınla-
rı, Ankara 1997, s.184.
127
Baran-Çelik, s. 77.
128
Ekşi, Yabancılar ve Uluslararası Koruma, s.47; Erten, s.44.
129
Ekşi, Türkiye’de Bulunan Suriyeliler, s. 9.